8 soruda Clubhouse hakkında merak edilenler… Nasıl böyle yayıldı, güvenlik sorunu var mı?

Davetiye yoluyla süratle yayılan ve büyük ilgi gören Clubhouse uygulaması, kısa müddette 1 milyar doları aşan bir piyasa kıymetine ulaştı.

• Pekala bu uygulama farklı ne yapıyor?
• Başka toplumsal medya platformlarına önemli bir rakip olabilecek mi?
• Güvenlik sorunu yaratır mı?

8 soruda Clubhouse’u inceledik ve uzmanlara uygulamanın ayrıntılarını sorduk. 

1) NEDİR BU CLUBHOUSE?

Hiç bilmeyenlere yönelik bir soruyla başlayalım. Nedir bu Clubhouse? Şu an iOS 13 ve üzerinde çalışan uygulamaya bilhassa pandemi sürecinde milyonlarca kullanıcı büyük ilgi gösterdi. 2020 yılında Alpha Exploration Co. isimli bir yazılım şirketinin çatısı altında geliştirilen Clubhouse, farklı odalar yaratmayı mümkün kılan, büsbütün ses odaklı bir mecra. Facebook ve Instagram üzere yaygın olarak kullanılan toplumsal medya şirketlerinden farklı olarak Clubhouse’ta imaj ve fotoğraf paylaşabilmek mümkün değil.

Paul Davison ve Rohan Seth isimli iki teşebbüsçü tarafından kurulan ve 2020 yılında Andreessen Horowitz ve Kortschak Investments’tan 10 milyon dolar yatırım alarak yola koyulan Clubhouse, birinci aylarında yalnızca 1500 üyeye sahip küçük bir platformdu. Lakin yatırımcıların ilgisini çekmeyi başaran ve potansiyeli fark edilen uygulamaya yatırımlar süratle artmaya devam edince kısa müddette şirketin kıymeti 1 milyar doları aştı.

2) DAVETİYESİZ GİRİŞ MÜMKÜN MÜ?

Hayır. Uygulama, yıllar evvel Gmail başta olmak üzere birtakım uygulamaların yaptığı üzere davetiye yoluyla kullanılabiliyor. Davetiye olmadan sisteme giriş yapabilmek mümkün değil. Davetiye alan kullanıcı ise platforma girdikten sonra iki kişiyi davet etme hakkına sahip oluyor ve bu formda oluşan zincir vakitle kullanıcıların çok daha fazlasını Clubhouse’a çekiyor. Davetiye sistemi, uygulamaya olan merakı da artırırken, kısa müddette daha çok kullanıcıya ulaşılabilmesini sağlıyor. Davetiyesi olmayanlar ise ismini listeye yazdırıyor ve lakin sırası geldiğinde sohbet odalarına alınıyor. 

3) NEDEN SÜRATLİ YAYILDI?

Bağlantı Bilimci Yalçın Arı’ya nazaran uygulamanın muvaffakiyetinin sırrı birinci olmakta.

“Daha evvel hiçbir toplumsal ağ birebir anda binlerce kişinin birlikte ve ast üst alakası olmadan sesli olarak sohbet edebileceği bir uygulama geliştirmemişti” diye konuşan Arı, “Şu ana kadar ki toplumsal ağların kıymetli bir kısmı ya yazı ya da görüntü bazlı içerik üretilebilecek biçimde dizayn edilmişti. İşte Clubhouse bu trendin dışına çıkarak çoklu sesli uygulama ile insanların dikkatini çekmeyi başardı” sözlerini kullanıyor. 

Arı’ya nazaran yazı yazmak ya da imajlı olarak konuşmak görece sesli olarak sohbet etmekten daha sıkıntı, bu da insanların Clubhouse trend haline getiren öteki nedenlerden biri.

“Pandeminin de bu teveccühe bir ivme kazandırdığını düşünüyorum. Uzun müddettir, yaklaşık bir buçuk yıldır topluluklar halinde sohbet edemedik, toplanamadık. Clubhouse bize kalabalıkların rahatça sohbet edebildiği bir platform sundu. Biz de konuşmanın hasretiyle oraya akın ettik. Geçmişe baktığımda bu kadar kolay kolay adapte olunan öteki bir toplumsal ağ hatırlamıyorum.”

4) BAŞKA TOPLUMSAL AĞLARI TESİRLER Mİ?

Clubhouse’un öbür tüm toplumsal ağlar üzere vakit tüketen bir yapısı var. Arı, Clubhouse’un Zoom üzere alanında bir numara olacağını öngörüyor. Ayrıyeten bu durumun başka toplumsal ağların kullanımını azaltabileceğine dikkat çekiyor.

Mesken tipi toplumsallaşma, konut tipi cümbüş ve konut tipi eğitim… Hayatımıza süratli bir giriş yapan toplumsal ağlar pandemi nedeniyle pek çok şeye dönüştürülebiliyor.  Dijital İçerik Üreticisi Zeynep Kömürcü Bulut, “Yavaş yavaş bu işin profesyonelleri oluşur. Daima bir fotoğraf çekme, görüntü üretme zaruriliği üzere vakit alan, yüksek maliyet de isteyen işler var. Bunlar üzere sebepler nedeniyle daha fazla tercih edilebilir” diyor.

İrtibat ve Toplumsal Medya Uzmanı Nurhan Demirel’in de görüşleri bu tarafta. Hayatımızın mecburî olarak dijitalleştiği bu pandemi periyodunda ilgiyi olağan olarak karşılayan Demirel, “Bu süreçte bilhassa Instagram ve TikTok görüntüleri toplumsal medya üzerinde geçirdiğimiz hayatı renklendirdi. Clubhouse ise çok yeni bir uygulama ve ünlü fenomenlerle iş birliği yaparak topluluk oluşturmaya çalışıyor. Şimdi kitleler bazında bir kullanım alışkanlığı oluşturmuş değil fakat merak uyandırdığını söyleyebilirim” görüşünü paylaşıyor.

5) GÜVENLİK SORUNU YARATIYOR MU? 

KONTROL SORUNU GÜNDEMDE

Uygulama epeyce yeni ve süratli büyüyor. Pekala ya kullanıcıların güvenliği ve kapalılığı ne durumda? 

Sunday Times’ta yer alan habere nazaran uygulamanın moderasyon sorunu bulunuyor. Facebook, uzun yıllara dayanan algoritma sistemiyle her ne kadar bu denetimi sağlıyor olsa da Clubhouse epey yeni bir uygulama ve binlerce odada yapılan konuşmaların içeriğini denetim etmek epey güç. New York Times’ta çalışan gazeteci Taylor Lorenz Silikon Vadisi ile ilgili haberleriyle ilgili bir Clubhouse odasında tacize uğradığını belirtmişti. 

SESİNİZ KAYDEDİLİYOR, BELİRSİZLİK VAR

Siber Güvenlik Uzmanı Alev Akkoyunlu da Clubhouse’da her ne kadar odalardaki sohbetler bittiği anda hiçbir kayıt tutulmamış olsa da birtakım güvenlik ihlalleri bulunduğunu bildiriyor. “Kişisel bilgilerinizi 3’üncü taraflar yasal gereklilik üzere durumlarda paylaşım hakkına sahip” diyen Akkoyunu, “Cihaz, e-posta ve tıklama datalarınızın tümünü topluyor. Her ne kadar yayınların yalnızca canlı olup kayıt yapmadığı söylense de sesiniz bir müddetliğine kaydediliyor. Görüşme sırasında iştirakçiler tarafından bir “Güvenlik ihlali” bildirilirse ses kaydı saklanabiliyor” diye uyarıyor.

Bilgi Güvenliği Uzmanı Serap Günal’ın görüşleri de misal nitelikte: “GDPR VE KVKK’ ya yönelik data güvenliğini ve kapalılığını sağladığına dair bir yönetmeliğe rastlanmıyor. Zımnilik siyasetleri şu an için Kaliforniya Saklılık Yasası’nı kapsıyor. Hasebiyle yasa, Avrupalı ve Türk kullanıcıları dahil etmiyor. Kullanıcı datalarına, bilhassa de telefon rehberindeki kişi listesine ne olduğu ya da üçüncü şahıs yahut hizmetlere satılmadığına dair büsbütün belirsizlik kelam konusu.”

Teşebbüsçü Şahin Boydaş da Clubhouse’un çekirdek grubunun hayli küçük olduğunu ve uygulamanın iddiaların ötesinde bir süratle büyümesiyle meselelerin yaşanabileceğinin altını çiziyor. 

6) ANDROID’E GELECEK Mİ?

Clubhouse, Android aygıtlarda çalışmıyor. Eski iPhone’larda da çalışmıyor. iOS 13 ve üzeri işletim sistemi yüklü aygıtlarda uygulamayı indirebiliyorsunuz. Uygulamayı indirmek ve davetiye yoluyla erişim sağladıktan sonra uygulamayı kullanmak da fiyatsız. 

Twitter da Spaces ismiyle Clubhouse’a bir rakip çıkarmaya hazırlanıyor. Tesadüf müdür bilinmez, bu haberin akabinde Clubhouse da Android uygulaması için çalışmalara başladı. Net bir tarih verilmedi lakin platformun kurucuları ‘yavaş büyüme’ yanlısı olduklarını açıkladığı için yakın vakitte Android app beklenmiyor. 

7) ODALARIN MANTIĞI NE? 

Uygulama, Open Room (Herkese açık), Social Room (Sosyal Oda) ve Closed Room (Kapalı Oda) olmak üzere üç farklı kanaldan kullanılabiliyor. Open Room üzerinden kanal açanlar herkesi kurdukları odaya alabilirken, Social Room kelam konusu olduğunda yalnızca odayı açan kullanıcıların takip ettiği bireyler odaya girebiliyor. Closed Room ise odayı kuranların tek tek seçerek belirledikleri bireylerle odada görüşmesine imkân veriyor.

Açılan odalar, ilgi alanınıza nazaran ekrana gelirken, takip ettiğiniz kullanıcıların girdiği odalar da karşınıza çıkıyor. Siz girdiğiniz odada konuşma yapmak istediğinizde ‘el kaldır’ simgesine dokunmanız kâfi. Moderatör sizi konuşmacı kümesine çektiğinde konuşma yapabiliyorsunuz. Odadan ayrıldığınızda da moderatörlere rastgele bir bildirim gönderilmiyor.

8) PODCAST’LERİ OLUMSUZ TESİRLER Mİ? 

İrtibat Bilimci Yalçın Arı’ya nazaran podcast yayınların popülaritesi son gelişmelerden negatif etkilenebilir.

Arı şu tabirleri kullandı: “Podcast’in temel özelliği klâsik medyada olduğu üzere bir ya da birkaç kişinin birlikte sohbet ettiği, izleyicinin ekseriyetle pasif olduğu bir uygulama. Clubhouse’da ise herkesin faal olabileceği ve aktör olabileceği bir uygulama. Bu da Podcast dünyasının işini zorlaştırıyor. Ortadaki temel fark Clubhouse’un ortadaki hiyerarşiyi kaldırması. Ünlü beşerler da Clubhouse’da başka toplumsal ağlardakinden farklı bir özellik gösteriyor. Daha mütevazı daha sade ve daha House odalarında bulunan insanlardan biri üzere davranıyorlar. Bu da birinci kere gördüğüm bir şey. Mesela bir odada Atilla Taş, başkasında Dilara Gönder, bir öbür odada da serdar Ortaç vardı. Hepsi de saatlerce odalarda bulunan beşerlerle sohbet etti. Sıranın kendilerine gelmesini bekledi. Bu da öteki ağları ve bilhassa Podcast’i daha az kullanılan bir platform olmaya itecektir.”

BAŞKA BİLGİLER

• Teşebbüsçü Şahin Boydaş, Clubhouse’un Silikon Vadisi’nde kapalı bir küme tarafından başlatıldığına dikkat çekerken, uygulamanın birinci 1000 kullanıcısının büyük kısmının yatırımcı olduğunun altını çizdi.
• Uygulamanın birinci günlerinde yatırımcıların kümeler kurması ve görüş alışverişinde bulunması sağlandı. Böylelikle pandemi nedeniyle bağlantıda sorun yaşayan yatırımcılar için büyük bir fırsat yaratıldı.
• Clubhouse’un ses kalitesinin epey iyi olmasının nedeni Discord’un altyapısını kullanması. 
• Dünya ortalamasına bakıldığında en çok ilgi gösteren ülkeler ortasında Japonya’nın olması dikkat çekiyor. 

Hürriyet