ALTIN SPEKÜLASYONA AÇIK
Son devirlerde altın fiyatlarından önemli yükselişler yaşanıyor. Altının ons fiyatı 2.000 dolar düzeyini aşarak rekor kırarken, gram altın fiyatları da rekor tazeleyerek 480 TL düzeylerinde süreç görüyor. Uzmanlar da yaşanan bu yükselişin akabinde altın konusunda vatandaşları uyarıyor. Türkiye’de tasarruflarını yatıran ve hatta duyumlar üzerine kredi çekerek altına yatırım yapanların dikkat etmesi gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, “Çünkü bir anda ellerindeki varlıklardan olma ihtimalleri var. Inançlı liman algısı olan altının bir yatırım aracı olarak spekülasyona açık olduğunu tarihine bakınca da görmek mümkün. Başka yatırım araçlardan farklı olarak, altının pahası ülke ekonomilerine katkısına bağlı değil. İnsanların yaşamak için konuta, otomobillerini sürmek için akaryakıta yani petrole gereksinimi var ve pay senetlerinin pahası temsil edilen şirketlerin katkılarına dayanıyor” diyor.
Grafik: Ümit ATALAY
YÜZDE 10’U FİNANSTA
Altının en büyük kullanımının lüks eserler için olduğuna dikkat çeken uzmanlar kelamlarını şöyle sürdürüyor: “Yıllık altın arzının birçok mücevher üretiminde kullanılıyor. Bu oran yüzde 78 seviyesinde. Elektronik, tıp ve dişçilik dahil olmak üzere öbür sanayiler için de yaklaşık yüzde 12’lik bir kullanım var. Geri kalan yalnızca yüzde 10’luk kısmı finansal süreçler için kullanılıyor.”
Öbür rastgele bir metadan daha çok, altının fiyatının temel olarak herkesin yükseleceğini düşündüğü için yükseldiğini belirten uzmanlar, “Altının daha evvel 2011 ve 2015’teki en yüksek düzeylerindeki sert düşüşler de bunun delili. Doruğa ulaşmasından üç yıl sonra, onsu 800 dolardan fazla düşmüş ve Aralık 2015’te ons başına 1.050 dolara kadar gerilemişti. 2017 sonunda ons başına 1.300 dolara çıktı” tabirlerini kullanıyor.
İKİ KERE DÜŞÜNÜLMELİ
2010 yılında, dünyaca ünlü yatırımcı George Soros’un, ‘altın en büyük balondur’ değerlendirmesini hatırlatan uzmanlar, şu tabirleri kullanıyor: “Soros, spekülatörlerin, bir yatırımın gerçek bedelinin ötesinde teklif vermesiyle oluşan varlık balonuna atıfta bulunuyordu. Altının gayrimenkul, petrol yahut şirket paylarının tersine, gerçekçi bir fiyatın dayandırılacağı çok az temel kıymete sahip olduğunu söyleyen Soros, bu nedenle altını ‘kalabalıkların deliliğine’ en hassas yatırım aracı olarak değerlendirmişti. Altındaki manipülasyonun en büyük ispatlarından biri de 1979-2004 yılları ortasında altın fiyatlarının nadiren ons başına 500 doların üzerine çıkması. Son devirde yaşanan artış arz-talep istikrarı ile alakalı değil finansal bir balon. Bilhassa küçük yatırımcının bu nedenle altın alırken iki defa düşünmesi gerekiyor.”
2018 DOLARI ZIYAN YAZDI
Döviz kurlarında yaşanan süratli dalgalanmalarda alış tarafında hareket edenler büyük ziyanla da karşılaşabiliyor. Yapılan hesaplamalara nazaran tekrar kurlarda dalgalanma yaşandığı bir devirde, Ağustos 2018’de 7 lira ve üzerinden dolar alan vatandaşlar 2 yıl boyunca nominal olarak anaparasını kurtaramadı. Gerçek olarak da doların 2020 yılında koronavirüse bağlı yükselişi öncesi yüzde 40 zarardayken kur yine 7 lirayı aştığında bile yüzde 30 zarardalar. Hesaplamaya nazaran iki yıl evvel 7 liraya denk gelen kur 9.1 lira olsaydı fakat dolar alan kâra geçebilecekti. (ANKARA)
Merkez’in elinde olan araç setleri
YÖNLENDİRME: Merkez Bankası piyasalara birinci sinyalini perşembe günü yaptığı açıklama ile verdi. Bütün araçların kullanılacağı iletisi açıklamada yer aldı. Birebir günün akşamında bankacılarla toplantı yapıldı. Sözel yönlendirme de bu periyotta piyasada bir siyaset aracı olarak sayılmaya başlandı.
MECBURÎ KARŞILIKLAR: Mecburî karşılıkları artırabilir. Böylelikle rezervlerde artış olur.
SIYASET FAİZİNİ ARTTIRABİLİR: Merkez Bankası geçmişte piyasalardaki dalgalanmalar periyodunda inanılmaz toplanarak siyaset faizinde artışlar yaptı. Lakin bu defa piyasalarda bu türlü bir beklenti yok. Merkez Bankası geçen yıl temmuzdan itibaren sürdürdüğü faiz indirim sürecine haziran ayında orta verdi. Temmuzda da siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 8.25 seviyesinde sabit tuttu. 29 Temmuz tarihinde açıklanan enflasyon raporunda yıl sonu enflasyon varsayımı yüzde 7.4’den yüzde 8.9’a yükseltildi. Temmuz enflasyonu da TÜİK tarafından yüzde 11.76 olarak açıklandı. Piyasada Merkez Bankası’nın son silah olarak faiz artırım seçeneğini kullanacağı varsayım ediliyor. Bu ay Para Siyaseti Heyeti (PPK) toplantısı 20 Ağustos’ta yapılacak. Gelecek hafta atılan likidite adımlarının tesiri görülmezse, faiz artışının gündeme gelebileceği varsayım ediliyor.
KIYMETLI BILDIRI
Lakin harika bir toplantı ihtimali zayıf görülüyor. Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, Merkez Bankası’nın her türlü enstrümanı kullanabileceğine dair iletisinin kıymetli olduğunu belirterek, “Çünkü Merkez Bankası’nın proaktivitesine de güvenilmesi gerekiyor. Likidite tedbirleri, yan enstrümanlar, yönlendirmeler oynaklığı azaltmazsa, Merkez Bankası faiz artırabilecek bir konumda olmalıdır. Gerçekleşen enflasyon ve beklenen enflasyon tarafında negatif gerçek faiz konumunda olmamız itibariyle, faiz artışı, enflasyonun 1.5 –2 puan üzerine yanlışsız yapılmalıdır” yorumunu yaptı.
MERKEZ LİKİDİTE SİLAHINI ÇEKTİ
Piyasada yaşanan hareketliliğe karşı Merkez Bankası, likidite silahını çekti. Merkez Bankası, dün haftalık repo ihalesi açmadı ayrıyeten piyasa yapıcısı bankalara Açık Piyasa Süreçleri (APİ) çerçevesinde tanınan likidite imkan limitlerini yarıya düşürdü. Böylelikle siyaset faizi olan yüzde 8.25’i artırmadan, piyasadaki faizi yüzde 9.75’e yükseltmiş oldu. Merkez Bankası’nın elinde mecburî karşılıklar, faizi yükseltme üzere silahlar da hazır bulunuyor.
FAİZ YÜKSELDİ
Merkez Bankası dün likiditeye yönelik adımlarını attı. MB’den dün yapılan açıklamada, “Likidite idaresi çerçevesinde 10 Ağustos 2020 tarihinden geçerli olmak üzere piyasa yapan bankalara Açık Piyasa Süreçleri çerçevesinde tanınan likidite imkan limitleri yarıya düşürülmüştür. Güncellenmiş limitler konusunda bankalara ayrıyeten ayrıntılı bilgilendirme yapılacaktır” sözlerine yer verildi. Ayrıyeten 23 milyar liralık dönüşü olan 1 haftalık repo ihalesini de yapmadı. Böylelikle faiz tabiatıyla yükselmiş oldu. Piyasadaki faiz 150 baz puan yükseldi.
BUNDAN SONRA NE YAPAR?
Merkez Bankası, piyasada yaşanan hareketlilikle ilgili birinci sinyalini, evvelki gün yaptığı açıklama ile verdi. Banka’dan yapılan açıklamada, ağustos başı prestijiyle iktisadi faaliyetteki olağanlaşma süreciyle birlikte, amaçlı ek likidite imkanlarının kademeli olarak azaltılacağı bildirildi. Açıklamada, “Öte yandan, piyasalarda oluşan fiyat gelişmeleri yakından izlenmektedir. Merkez Bankası, fiyat istikrarı ve finansal istikrar temel gayeleri çerçevesinde, elindeki bütün araçları piyasalardaki çok oynaklığın azaltılması doğrultusunda kullanacaktır” denildi. Dün de likidite adımlarını attı. Piyasada Merkez Bankası’nın bundan sonra neler yapabileceği de konuşulmaya başladı. (Neşe KARANFİL / ANKARA)
Hürriyet
