Likya’nın 2 bin 300 yıl evvel en kıymetli yerleşimlerinden olan Termessos ve Tlos antik kentlerinden Muğla Seydikemer’e bağlı Seki yakınlarındaki Oinoanda yöresine göç edenlerin kurduğu öbür Termessos arasında hudut çatışmasına bahis olan antik ‘Masa Dağı’nın yanı, uzun süren araştırmalar ahir belirlendi. Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Lisanları ve Kültürleri Kısmı talim üyesi Prof. Dr. Fatih Onur başkanlığında, İÖ 160-150 arasına tarihlenen Letoon yazıtında nokta alan haberler ışığında, antik Likya ortamında gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında, 2 bin 200 yıllık davaya mevzu olan antik Masa Dağı’nın, Seydikemer kazasındaki Bayırköy’ün güneydoğusunda kalan Hacıosman Dağı olduğu tespit edildi.
TERMESSOSLULARA OTLAKLARI KULLANMA MÜSAADESI
Letoon yazıtına nazaran, Likyalıların bilinen ‘ilk had çatışması’na husus olan dağ ile ilgili Kos’ta görülen dava ahir, dağın Tlos Antik Kenti’ne ilişkin olduğuna karar verilmiş, Likyalılar ise göçmen Termessoslulara 25 talent Rodos gümüşü tazminat ödemiş. Göçmen Termessoslular da 2440 rakımlı antik Masa Dağı’nın yalnızca kereste ve otlaklarını kullanmış, fakat ekim- dikim ve inşa yapamamış.
YILLARCA TESPİT EDİLEMEMİŞTİ
Prof. Dr. Fatih Onur, Letoon yazıtında 18 adet had işareti yanının tasvir edilmesine yollar, vadiler, akarsular, bir dağ geçidi, yaylalar, taşlık sahalar üzere pek çok coğrafi tanımlamalar da kullanılarak dağın etrafı kapsamlı biçimde anlatılmasına karşın yazıtın bulunduğu 1993’ten beri ismi geçen Masa Dağı’nın tespit edilemediğini kaydetti. 2019 yılında detaylı bir harita çalışması sonrasında yere çıkarak yazıtta belirtilen vadileri ve akarsuları tespit ettiklerini belirten Prof. Dr. Onur, şunları söyledi: “Letoon yazıtında iki akarsu anılmaktaydı. Golbanounda ismiyle verilen akarsuyun Seydikemer kazasında Bayırköy’ün güneydoğusundaki Hacıosman Deresi, Endyrenos isimli akarsuyun ise Gökbel Yaylası doğusundaki Sarısu olduğunu anladık. Yazıtta bahsedilen vadiler, dağ geçidi, yayla meydanlar da tespit edilerek, antik Masa Dağı’nın günümüz Hacıosman Dağı olduğu ortaya çıkmış oldu.”
LİKYA BİRLİĞİ DAVAYI ROMA SENATOSU’NA BİLDİRMİŞ
Letoon’daki yazıtta konum alan haberlere nazaran, göçmen Termessosluların, Tlos ve Kadyanda halkının kendilerine vergi vermeleri gerektiği cephesinde dava açtığını anlatan Prof. Dr. Onur, “Bu dava Kos’ta görülmüş. Anladığımız kadarıyla bu dava açıldığı sırada, sorun muhtemelen Likya Birliği tarafından Roma senatosuna intikal ettirilmiş. Dava sonucunda Likyalılar 25 talent tazminat öderken, had çatışmasının yaşandığı kesimde bulunan Masa Dağı’nın mülkiyeti de Tlos’a verilmiş” dedi.
LİKYA TOPRAKLARININ KUZEY KISMINI İŞGAL ETMİŞLER
İÖ 3. yüzyılda Büyük Termessos’tan Muğla’daki Oinoanda Antik Kenti’ne gelen kolonistlerin devranla Masa Dağı’nı da kullanmaya başladığını, Tlos Antik Kenti’nin de topraklarını münasebetiyle Likya topraklarının kuzey kısmını işgal ettiğini belirten Prof. Dr. Onur, şunları kaydetti: “Böylelikle dağı sahiplenerek serbestçe kullanmışlar. Her ne kadar günümüzde tasarruf kademesi epey düşmüş de olsa, dağın üzerindeki yaylalar, otlak meydanları ve eteklerindeki orman potansiyeli dikkate bedel.
Bu tip ekonomik cepheler dışında, dağın başkaca hem Tlos’un binaenaleyh hem de Likya’nın kuzey hududunu oluşum etmesi açısından stratejik ehemmiyeti de bulunmaktadır. Bu dağ ayrıyeten İÖ 46 tarihinde Julius Caesar ile Likya arasında yapılan müttefiklik ittifakında da Likya’nın kuzey sonu içerisinde gösterilmektedir. Şayet koşullar elverirse, bu dağ ile ilgili çalışmalarımızı Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı’ndan Prof. Dr. Mustafa Ertürk ile birlikte devam ettireceğiz.”
Hürriyet
