80’lerdeki popülaritesini 90’lar itibariyle kitle turizmine teslim eden Side, yerli turistin ilgisini epeydir kaybetmişti. 40 yaş üzeri kitlenin çoğunluğu için Side, ilkgençlik anılarının ötesine gidemedi maalesef. Ama Side gerek ilçede yapılan renovasyon çalışmaları gerekse Side’nin yerlisi olan vizyoner yatırımcıların tanıtım atılımlarıyla yerinde bir atağa geçti. Bağlı olduğu Manavgat Belediyesi Eski Side denen bölgede, çarşıdaki binalar yıkmış. Akabinde hafriyat çalışması yapılmış. Ortaya çıkarılan tarihi dokunun üstü camla kaplanarak bunun üzerine dükkânlar tek bir nizamda yine inşa edilmiş. Bu cesaretli çalışmanın akabinde da ortaya fevkalade bir müze kent çıkmış.
Gelelim kentin yemek kültürüne… Kentin gizli kalmış Girit mutfağını bir genç, bir de eski jenerasyondan dinlemek üzere Side’ye yaptığım ziyarette birinci durağım Nesrin Barut’un meskeni oldu. Şu an 80’lerinde olan Nesrin Teyze’nin anneannesi Girit’in Hanya, babaannesi de Ebora Köyü’ndenmiş. Aldıkları duyumlarla mübadele öncesinde gemilere binip Girit’ten kaçarak Antalya’ya, oradan da Side’ye gelip yerleşmişler. Hatta anneannesi teyzesini gemide doğurmuş. Nesrin Teyze ise evlendikten sonra eşiyle birlikte pansiyonculuğa başlamış. “Çeyizimdeki saten örtülerde yatırdım konukları, büyüklerimden öğrendiğim Girit yemeklerini pişirirdim onlara” diyerek anlatıyor o günleri. Şu anda oğulları ve akrabalarının sahibi olduğu ve Antalya’nın en büyük lokal otel markası olan Barut’un muvaffakiyetinin nedenlerini de Nesrin Hanım’ın bu anlattıklarıyla anlamış oluyoruz.
En özel yemeklerinden olan ‘çulama böreği’ ve öteki yemeklerini şöyle anlatıyor Nesrin Teyze: “Eskiden Yunanlar yağlı etle olsun diye domuz etiyle yaparlarmış bu böreği. Bizim Türklerimiz de çocukları ondan yemesin diye yağlı tavuk yahut hindi kesip onunla yaparlardı; birebir tadı tutsun diye. Artık de bizler annelerimizden, atalarımızdan gördüğümüz şeyi uyguluyoruz. Köy tavuğu haşlanıp etini didikleriz. Böreğin her katına tavuğun suyundan birer kepçe dökerek yufkayı dizeriz. Eti ve bol baharatlı, bademli, çamfıstıklı pirinci de koyup pişiririz. Ayrıyeten bastığın her otu yeriz biz. Girit adabı balık çorbası yaparız, süt kuzusu doldururuz değerli günlerde. Herkes birbirine öğretir bu yemekleri, otları…”
Genç jenerasyondan Seba Erol’un da ailesi Girit göçmeni. O da annesinden öğrendiği Girit yemeklerini pişiriyor. Karışık otları soğanla ve lorla karıştırıp mayalı hamurda pişirdikleri piteraç; un, yumurta, limon suyuyla terbiye edip kuzu etiyle pişirdikleri kenger (şevketibostan); bakla gilikli (iç tanesi) enginar; avrunez ve öbür tüm ot çeşitleri onun da konutunda en çok pişen yemekler. 30’larının başındaki Seba Hanım örneğinde gördüğümüz üzere tüm bu klâsik yemeklerin aile içindeki genç kızlara öğretilmesi, Girit mutfağının günümüze kadar Side’de yaşayabilmesinde en büyük etken olmuş.
Nerede, ne yiyelim?
KARMA
Sahibi Mahmut Gökkaya gerçek bir Side gönüllüsü. Mahmut Beyefendi dünyayı geziyor, restorandaki şeflerini de dönem bitince vizyon sahibi olmaları için kent dışına gönderiyor. Kentteki en ihtimamlı ‘fine dining’ restoran mutlaka burası. Bölgenin en bol ve karakteristik balığı olan grida, daha bilinen ismiyle lagosu çok iyi işliyorlar. Bilhassa marine ederek hazırladıkları çiğ tartoletler son derece lezzetli. Kendi metotlarında rulo yaparak servis ettikleri rokalı dana karpaçyo, narenciye soslu sübye, sarımsaklı tereyağı içinde getirilen tam kıvamında pişmiş ahtapot, deniz mahsulleri kombo, deniz mahsullü makarna çeşitleri menünün yıldızlarından. Şef dokunuşlu baklava yorumuysa çıtır baklava yufkasının ortasında antepfıstıklı ‘mus’la sunuluyor, es geçmemek gerek. Yer, yemek sonrasında kulübe dönüşüyor. Mahmut Bey’in yakın vakitte açmayı planladığı Girit yemekleri esnaf lokantısının da muştusunu şimdiden verelim.
AZUMARE
Yalnızca Side değil tüm tatil bölgelerindeki en romantik yerler listesinde birinci 10’a girer. Deniz üzerindeki balkon ve terasta keyif yapabileceğiniz Azumare tıpkı vakitte Karma’nın kardeşi. Kavlarında Türkiye’nin en özel butik şarapları mevcut. Divle obruk peynirinden Kars gravyerine kadar yüksek kaliteli peynir tabağı, taco çeşitleri, pita ekmeğinde kokoreç ve keçi sütlü dondurma çeşitleri menünün yıldızları.
BY RASİM
Kent merkezinde Apollon Tapınağı’nın çabucak alt kısmındaki limanda bulunan tek balıkçı. Teknede pişirip, kıyıda servis veriyorlar. Evvelce haber verirseniz sahibi Rasim Sakarya yumurtalı avrunez, bamya kavurma üzere Girit mezeleri de hazırlıyor. Fazla meze çeşidi yok tahminen lakin balığın her çeşidini yolunca çok hoş pişiriyorlar.
RADİKA MEZE BALIK
Ankara’dan transfer mutfak ustası İstek İpek meze konusunda çok savlı. Hakikaten ballı hardal sosla verilen avokadolu karides, domatesli sos içerisindeki salatalık mezesi, vişne ağacı talaşında fümelenmiş ahtapot dilimleri meze dolabındakilerden yalnızca birkaçı.
Hürriyet
