TÜRKİYE Hazır Beton Birliği (THBB), nüfusun yüzde 70’inin sarsıntı riski altında olduğunu anımsatarak hazır betonun üretiminden uygulanmasına kadar tüm süreçlerin standarta uygun olmasını, kalitesiz betonon önlenmesi için bölüme girişte teknik ve mali yeterlilik aranmasını istedi. İlgili bakanlıklar ile kamu kurumlarına gönderilmek üzere hazırlanan 2020 yılı Hazır Beton Kesim Raporu’nda, 1.4 milyona yaklaşan konut stokunun eritilmesi için de konut faizlerinin düşürülmesi ile konut muhtaçlığının ilçe bazında belirlenip, üretim müsaadesinin bu plana nazaran verilmesi önerildi.
GEREKSİNİME NAZARAN YAPILSIN
Raporda, bina imal maliyetinde betonun hissesinin yüzde 6 olduğu belirtilirken, inşaatla birlikte hazır beton kesiminin 2017’den itibaren önemli bir daralma sürecine girdiği, 2020 yılındaki global pandeminin de tesiriyle bu süreçten hala çıkılamadığı vurgulandı. 8 yılda oluşan 1.4 milyon konut stokunun inşaat kesimini kilitlediğine dikkat çekilirken, “Konut arz ve talebinin ilçeler bazında modellenmesi ve bu formda konut talebinin evvelce iddia edilerek yapılaşma sürecinin yönlendirilmesi yararlı olacaktır. Konut kredi faizlerinin düşürülmesi ve konut fiyatlarının çok artışının engellenmesiyle mevcut stok bir iki yıl içinde kritik düzeye düşebilir ve kesime yeni bir ivme kazandırabilir. Bu ivmeyle ile birlikte yeni olağana, yani değişen gereksinimlere uygun yapılaşma ve kentleşme modeline de geçilmelidir. Yatay mimari ve yeni olağanda gereksinim duyulan özellikler hem konutlarda hem de öteki hayat alanlarında hayata geçirilmelidir” denildi. Raporda, şu tespit ve teklifler dikkat çekti:
FİYATLAR DÜŞÜK KALDI
Ham husus fiyatlarındaki artış, faizlerin yükselmesi ve talepteki dalgalanma üzere birçok olumsuz gelişmeye karşın hazır beton fiyatları olması gereken düzeyde tutulamadı. 2016 -2020 yılları ortasında ÜFE yüzde 128, dolar kuru yüzde 158 artış göstermiştir. Bu artış hazır beton fiyatında yüzde 78 olarak kalmıştır. Velhasıl ÜFE’ye oranla yüzde 50’lik bir kayıp yaşanmıştır.
ÜRETİM İÇİN 2 ŞART
Ülkemizde hazır beton tesisi açabilmek için rastgele bir teknik yahut mali ön şart bulunmuyor. Hâlbuki sarsıntı gerçeği ile yüz yüze olan ülkemizde bu açıdan en kritik yapı gereci olan betonla ilgili üretim yapacak firmanın çok önemli bir teknik yeterliliğe ve deneyime sahip olması, bu teşebbüsü yapmadan evvel sorgulanması gereken bir bahistir. Firmanın finansman yapısı ve mali sürdürülebilirliği de tetkik edilmelidir. Yeterliliği evvelce sorgulanmayan bir firmanın kaliteli beton üretmesi büsbütün rastlantısal bir durumdur.
KALİTE DÜŞÜK
Taşıdığı çok yüksek risk potansiyeline karşın hazır beton kesiminde vergi sonrası kâr marjı yüzde 1.4’tür. Hazır betonda üreticiler yalnızca fiyat düşürerek rekabet etmeye çalışmaktadır. Bu kadar düşük kâr marjları, birtakım üreticilerin maalesef haksız rekabet ögelerini kullanarak üretim yaptıklarını ortaya koymaktadır. Bunların başında ticaret ahlakına alışılmamış satış uygulamaları (faturasız satış, eksik beton) gelmekte.
KONTROL BAŞARISIZ
Merdiven altı beton üretimi ve kullanımı, sıkıntıların aslında en kıymetlilerinden birini oluşturmaktadır. Beton, yerinde denetlenerek piyasaya arz edilmesi gereken bir eserdir.
2 SAATTE GÜÇ
İstanbul özelinde UKOME kararlarına nazaran kent içinde beton transmikser ve taşınabilir beton pompalarının trafiğe çıkışı birtakım özel müsaadeler haricinde, birçok güzergâhta sabah 06.00-10.00, akşam ise 16.00-22.00 saatlerinde yasaklanmıştır. Bu müddette sağlıklı bir biçimde hazır beton dökümü teknik olarak mümkün olmamaktadır. Hazır beton, 2 saat içinde yerine yerleştirilmesi gerektiğinden rastgele bir sanayi üzere kent dışındaki alanlarda değil, bilhassa kente yakın alanlarda ruhsatlanmalı. Kolon, kiriş vb. taşıyıcı yapı elemanlarının beton dökümlerinin bir seferde yapılması gerektiği için trafiğe çıkış saatlerinin Avrupa ülkelerinde olduğu üzere düzenlenmesi kıymetlidir.
HEMEN STRATEJİ EVRAKI
Sekötörün yararlı büyümesi lakin bütüncül bir kalkınma modeli ile hayata geçebilir. Bu model ülkenin sürdürülebilir kalkınması için de gereklidir. Bu nedenle İnşaat Dalı Strateji Evrakı bir an evvel hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Stratejiye uygun olarak da hazır beton dalı ve öteki ilgili tüm dallar kendi yol haritalarını belirlemelidir.
Hürriyet
