ABD’li komedyen Bill Cosby, Pennsylvania Yüksek Mahkemesi’nin hükümlülüğü bozma kararının akabinde hür bırakıldı. Yüksek mahkeme yargıçları, kararın savcılığın “duruşma sürecindeki ihlalleri” nedeniyle alındığını ve epeyce sıra dışı bir durum olduğunu bildirdi.
83 yaşındaki Cosby’nin hür bırakılması kamuoyunda büyük reaksiyon çekerken, karar tecavüze uğrayan ve tecavüzcüsüyle yüzleşen bayanların hukuk gayretine büyük bir darbe olarak nitelendirildi. Dahası Cosby hakkındaki mahpus cezasının bir teknik ayrıntıdan kaynaklı olarak bozulması büyük tartışmaya neden oldu. Biz de sizin için Cosby olayının geçmişini ve mahkemenin verdiği kararı 10 soruda irdeledik. İşte 9 soruda Cosby davasına dair merak ettikleriniz…
BILL COSBY KİMDİR? NEDEN HAPİSTEYDİ?
1960’larda tanınmaya başlayan komedyen Bill Cosby, bilhassa 1984-1992 yılları ortasında The Cosby Show’da canlandırdığı Cliff Huxtable karakteriyle hem ülkesi ABD’de hem de Türkiye dahil birçok ülkede milyonların sevgilisi haline geldi ve “Televizyonun En Harika Babası”, “Amerika’nın Babası” üzere unvanlara layık görüldü.
Cinsel taciz ve hücum yaşayanlara güç ve cüret vererek sessizliklerini birer birer bozmalarını sağlayan #MeToo (Ben de) hareketi sayesinde, dünya bu ülkü babanın karanlık yüzüyle tanıştı. Geçmişte Cosby’le çalışmış ya da bir formda tanışmış olan 50’den fazla bayan, aktör hakkında cinsel akın suçlamalarında bulundu.
Bu suçlamalardan yalnızca Andrea Constand’in gündeme getirdiği yargıya taşındı. 2017’de açılan birinci dava heyet üyelerinin oybirliğiyle bir karar alamaması nedeniyle düştü. 2018’de bahis yine mahkemenin gündemine geldi. Cosby, Constand’in isteğiyle birlikte olduklarını belirterek temiz olduğunu savundu.
Sonuç olarak Constand’e uyuşturucu husus vermek ve tecavüz etmek suçlamasıyla karar giyen Cosby, 3 ila 10 yıl ortası mahpus cezasına mahkûm edildi. Bu kadar tanınmış ve nüfuzlu bir erkeğin mahpusla cezalandırılması #MeToo hareketinin en büyük kazanımlarından biri kabul edildi.
ANDREA CONSTAND’İN SUÇLAMALARI NEYDİ?
Nisan 2018’de görülen duruşmada, Constand, Cosby’nin Ocak 2004’te kendisine tecavüz ettiğini söyledi. Aktörün konutuna gittiğini, burada Cosby’nin kendisine zorla içki içirdiğini ve zorla üç mavi hap yutturduğunu belirten Constand, şuurunu kaybettiğini, apansız kendine geldiğinde Cosby’nin kendisine tecavüz etmekte olduğunu söyledi. CNN’in aktardığına nazaran, “O günden sonra hayatım bir daha asla eskisi üzere olmadı” diyen Constand sözünde şunları anlattı:
“Durdurmak istedim lakin bir şey söyleyemedim. Ellerimi ve bacaklarımı oynatmaya çalışıyordum ancak beynim organlarımı denetim edemiyordu. Zayıf düşmüştüm, pelte üzereydim ve onu üzerimden atamadım. Çok aşağılanmıştım. Şoka girmiştim ve başım nitekim karışmıştı.”
Cosby ile 2002’de Temple Üniversitesi’nde çalışırken tanıştığını ve akından evvel yedi defa toplumsal ortamlarda görüştüklerini söyleyen Costand, “Bir seferinde elini bacağıma koydu. Bir seferinde de pantolonumun düğmesini açmaya çalıştı. Kendisiyle bir arada olmak için orada olmadığımı söylediğimde buna hürmet gösterip durdu ve bir daha da hiç konuşmadık. Durumu anlamıştı” dedi.
Cosby’i kendisine meslek tavsiyeleri veren bir mentor olarak gördüğünü de anlatan Constand, ataktan evvel aktörden hiç para istemediğini, kurmasına yardım ettiği profesyonel bağlar için teşekkür etmek için de ona mensubu olduğu Temple Üniversitesi’nden ufak ikramlık eşyalar alıp götürdüğünü söyledi. Cosby’nin de Temple Üniversitesi mezunu olduğunu hatırlatan Constand, “Onun sağlam ve saygıdeğer bir Temple savunucusu olduğunu düşünüyordum. Birebir vakitte bir toplum önderiydi ve bu sayede Temple’da hürmet gören bir isimdi. Bana yardımlarından dolayı kendisine minnettardım” diye konuştu. 1973 doğumlu olan Constand Cosby’nin dedesinden birkaç yaş küçük ve evli bir adam olduğunu da belirterek kendisine yönelik cinsel ilgisini absürt bulduğunu da kelamlarına ekledi.
Cosby’i suçlayan başka bayanlar da Costand’in davasında söz verdi. Ortalarında süpermodel ve reality show yıldızı Janice Dickinson’ın da olduğu bayanlar Cosby’nin kendilerine uyuşturucu vererek tecavüz ettiğini anlattı. 1982 yılında Cosby’nin Tahoe Gölü’nde bir otelde kendisine ilaç verip tecavüz ettiğini söyleyen Dickinson, “‘Dün gece neler olduğunu açıklamak ister misin? Zira olanlar bence hiç gerçek değildi’ dedim. Ona vurmak, hızının ortasına bir yumruk atmak istedim. Öfke tiksinti ve utanç hissettiğimi hatırlıyorum” diye konuştu. Bayanların sözlerindeki benzerlikler sayesinde Constand’in yaşadıklarının münferit bir yanılgı olmadığı, Cosby’nin taarruzlarının aşikâr bir örüntü üzerinden ilerlediği anlaşılmış oldu.
MAHPUS CEZASI NEDEN BOZULDU?
Pennsylvania Yüksek Mahkemesi yargıçlarının çoğunluğu, geçmişte Cosby’e yargılanmayacağına dair bir kelam verilmiş olduğunu lakin bu kelamın tutulmadığını belirterek haklarının ihlal edildiğine karar verdi ve kararı bozdu.
2005 yılında devrin Montgomery Kenti Bölge Savcısı olan Bruce L. Castor, bir basın açıklaması yaparak Cosby hakkında cinsel hücum suçlamasıyla iddianame oluşturmayı reddettiğini duyurdu. Daha sonra 2006’da Constand’in Cosby’e açtığı diğer bir davanın yeminli söz sürecinde mutabakat sağlandı ve Cosby Costand’e 3,38 milyon dolar ödemeyi kabul etti.
Lakin Castor’un yerine gelen Bölge Savcısı Kevin R. Steele, kararı bilakis çevirerek aktör hakkında Constand’e hücum suçlamasıyla bir iddianame hazırladı. Bu davanın duruşması sırasında savcılar Cosby’nin yeminli tabirindeki itiraflarını gündeme getirdi. Bu tabirde Cosby geçmişte bayanlara birlikte olma uğraşı içinde uyuşturucu hap verdiğini kabul etmişti.
Pennsylvania Yüksek Mahkemesi Yargıçlarından David Norman Wecht, kararın yorumunda, “Biz, bir savcının kovuşturma yapılmayacağına dair şartsız kelam verdiği ve müdafinin bu garantiye güvenerek anayasal hakkı olan tabir vermemekten vazgeçtiği durumlarda, adalet sistemimizin temelini oluşturan adil yargılama prensibinin, verilen kelamın yerine getirilmesini gerektirdiğini düşünüyoruz” dedi.
CASTOR NEDEN COSBY’E YARGILANMAMA KELAMI VERDİ?
Bu yıl ABD eski Lideri Donald Trump’ın hakkında açılan ikinci azil davasındaki savunma avukatlarından biri olan Castor, Cosby’e verdiği kelamın nedenini, Constand’in açtığı ikinci davada ABD Anayasası’nın beşinci hususundan doğan ve kişiyi kendini hatalı gösterecek söz vermekten koruyan hakkını kullanmasına mani olmak olarak açıkladı. Aksi takdirde Cosby tazminat davasında bayanlara cinsel birliktelik gayeli uyuşturucu verdiğini kabul etmeyebilirdi.
2016 yılında Cosby’nin avukatları ceza davasının reddedilmesini sağlamak için önduruşma kademesinde Castor’ın şahit olarak dinlenmesini istedi. Castor tabirinde Constand’in dediklerine inandığını lakin kanıtların suçlamaları kuşkuya yer bırakmayacak halde kanıtlamak için gereğince güçlü olmadığını düşündüğünü söyledi. Constand’e yardım etmek için aldığı kararın gerisinde olduğunu tabir eden Castor, “Cosby’i yargılamayacağımıza ve bunun Andrea Constand’in bir modül da olsa adalete kavuşmasını sağlayacak bir dizi olayı tetikleyeceğine karar verdim” tabirlerini kullandı.
CASTOR’IN VERDİĞİ KELAMIN BAĞLAYICILIĞI VAR MIYDI?
Yüksek Mahkeme yargıçlarının çoğunluğuna nazaran, evet vardı.
Aslına bakılırsa ortada yazılı bir kontrat yoktu. Yalnızca bir basın açıklaması vardı. Dahası Constand ve avukatları kendilerine rastgele bir kelamdan ya da mutabakattan bahsedilmediğini tabir etti.
Hal bu türlü olunca bir türel tartışma baş gösterdi. Castor’un hakikaten bu türlü bir kelam verip vermediği, şayet vermişse buna yetkisinin olup olmadığı çok tartışıldı. Castor kelamı verdiğini kabul etti fakat davaya bakan yargıç kelamın bağlayıcılığını kabul etmedi ve davanın devamına karar verdi. Lakin Yüksek Mahkeme’nin çoğunluğu Castor’ın yorumunu destekledi.
Castor, Çarşamba günü New York Times’a yaptığı açıklamada, Yüksek Mahkeme’nin kararının 2005’te savcılığın aldığı kararı paka çıkardığını fakat bunun Cosby’i yargılanmaktan muaf hale getirmenin hakikat bir şey olduğu manasına gelmeyebileceğini söyledi. Şu anki savcının bozguna uğradığını belirten Castor, “2005’te de haklıydım, şu an da haklıyım. Pek tanınan olmayan bir kararı alma cüretini gösterdiği için Yüksek Mahkememiz’le gurur duyuyorum” diye konuştu.
Andrea Constand ve Savcı Kristen Feden
MAHKEMENİN KARARI COSBY’NİN CONSTAND’E KARŞI BİR CÜRÜM İŞLEMEDİĞİ MANASINA GELİYOR MU?
Hayır, yalnızca bu türlü bir hatadan ötürü yargılanamayacağı manasına geliyor.
Yargıç Wecht, kararla ilgili yorumunda kelam konusu suçlamalar üzerinden yargılamayı engelleme kararının “hem çok ağır hem de nadir” fakat bir yandan da gerekli olduğunu söyledi. Toplumun hataları yargılamaya yönelik güçlü bir ilgisi olduğunu vurgulayan Wecht, “insanların anayasal haklarının korunmasını sağlamaya yönelik ilginin” daha da kuvvetli olduğunu belirtti.
COSBY HAKKINDA YİNE DAVA AÇILABİLİR Mİ?
Constand’e taarruz gerekçesiyle açılamaz. Gerekçeli kararı Yüksek Mahkeme’deki yedi yargıçtan dördü ismine kaleme alan Wecht, “Bill Cosby tahliye edilmeli ve bu spesifik savlar üzerinden her türlü yeni yargılama engellenmeli” tabirlerini kullandı.
(Yargıçlardan ikisi de Cosby hakkında verilen kararın reddedilmesi gerektiği zira adil yargılama unsurunun resmi makamların bu türlü zorlayıcı kandırmacalara girmesine müsaade vermediği konusunda görüş bildirdi. Lakin bu yargıçlar Cosby’nin yeminli tabirinin kullanılmadığı bir duruşmanın tekrar görülmesine müsaade verebileceklerini bildirdi. Yedinci yargıç da çoğunluğun kararıyla tıpkı fikirde olmadığını lakin farazi değilse şayet öteki nedenlerden dolayı yeni bir dava açılmasına karar verebileceğini belirtti.)
Yargı muafiyeti yalnızca Cosby’nin Constand’e uyuşturucu verdiği ve tecavüz ettiği suçlamalarıyla ilgili davalar için geçerli. Cosby hakkında 2014 ve 2015 yıllarında suçlamalarda bulunan 50’den fazla bayanı etkilemiyor. Lakin o bayanların suçlamalarına mevzu olan hücumlar da vakit aşımına uğradıkları için kovuşturmaya tabi tutulamıyor. ABD’de bu cins cürümlerin vakit aşımı mühleti 12 yıl. Constand’in açtığı davada da iddianame vakit aşımı müddetinin dolmasına birkaç gün kala kabul edilmişti.
SAVCILAR KARARI TEMYİZE GÖTÜREBİLİR Mİ?
Evet zira bu kararı Pennsylvania eyaletinin Yüksek Mahkemesi verdi. Savcılık kararı ABD Yüksek Mahkemesi’ne sunarak anayasaya uygunluğunun incelenmesini sağlayabilir.
BU KARAR ÖBÜR #METOO OLAYLARINI TESİRLER Mİ?
Bu kararın başka davalarla direkt bir ilgisi yok. Fakat Constand ve avukatları tarafından yapılan açıklamada, mahkemenin kararının hayal kırıklığının yanında tasa yarattığı belirtildi.
Açıklamada, “Karar cinsel akına uğrayanların ceza hukuku sisteminde adalet arayışına, yaşadıklarını lisana getirmesine yahut kovuşturmaya katılmasına sekte vurabilir ya da hücuma uğrayan bir kişinin kamu davasıyla özel dava ortasında bir tercih yapmak zorunda kalmasına yol açabilir” sözleri kullanıldı.
Hürriyet
