ABD’nin Türkiye üzere bölge ülkelerine kendi imkânlarıyla giden Afganları kabul edeceğini duyurmasına Türkiye’den reaksiyon geldi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, ABD’nin açıkladığı “ABD İçin Çalışan Afganlar ve Ailelerine Yönelik Göçmen Kabul Programı”na ait, “Türkiye olarak ABD’nin sorumsuz ve ülkemize istişareden aldığı kararı kabul etmiyoruz. ABD, şayet bu şahısları ülkesine almak istiyor ise direkt uçaklarla ülkesine nakletmesi mümkündür” tabirlerini kullandı. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın geçen pazartesi günkü brifinginde Afganların, mülteci başvurusu için üçüncü ülkelerde müracaat yapabileceği belirtilmiş, Türkiye’nin ismi da gündeme gelmişti.
‘GÖÇ KRİZİNE YOL AÇAR’
Bahse ait sorulan soruya yazılı cevap veren Bilgiç, “Öncelikle ABD’nin açıklaması bölgemizde büyük bir göç krizine neden olacak ve göç yollarında Afganların acılarını artıracaktır. Probleme bölge ülkeleri ortasında tahlil bulmak yerine ülkemizin isteği olmaksızın ülkemizde tahlil aranmak istenmesi kabul edilemez” değerlendirmesinde bulundu. Türkiye’nin son 7 yıldır dünyada en fazla sığınmacıya mesken sahipliği yapan ülke olduğunu anımsatan Bilgiç, yeni bir göç krizinin üçüncü bir ülke ismine üstlenecek kapasitesinin bulunmadığını tabir etti. Bilgiç, şunları kaydetti: “Türkiye olarak ABD’nin sorumsuz ve ülkemize müracaattan aldığı kararı kabul etmiyoruz. Bölgemizde üçüncü ülkelerin kararları sonucunda yaşanan göç krizlerinin yükünün Türk milleti tarafından üstlenilmesini kimse beklememelidir.”
‘BEKLEME ODASI DEĞİL’
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun da ABD’nin kimi Afganların Türkiye dahil üçüncü ülkeler üzerinden ABD’ye göç başvurusu yapabilecekleri açıklamasına, “Türkiye kimsenin bekleme odası değildir, olmayacaktır” kelamlarıyla reaksiyon gösterdi. Bloomberg’e konuşan Altun, “ABD Dışişleri Bakanlığı’nın ABD tarafından fonlanan proje ve kuruluşlarda çalışan kimi Afganistan vatandaşlarına üçüncü ülkelere giderek ABD’den sığınma talebinde bulunma davetini derin kaygıyla karşılıyoruz” dedi. Altun, “Sınır güvenliğimizi koruma etmek için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
‘O PLANI REDDEDİYORUZ’
AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, “Afgan göçmenlerin nereye gönderileceğine ait hesap yapan emperyalistler, evvel Afganistan’ı on yıllardır süren işgalleriyle ne hale getirdiklerinin hesabını versinler. ABD idaresinin ülkemizi bir göçmen istasyonu olarak kullanma planını reddediyoruz, kabul edilemez” dedi.
PRICE: KEDER DUYDUK
Günlük basın toplantısında konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Blinken’ın açıklamalarının telaş yaratması sebebiyle keder duyduklarını belirterek Afgan mültecileri Türkiye dahil hiçbir ülkeye yönlendirmediklerini söyledi. “Koruma arayan bireyleri muhakkak inançlı bölgelere yönlendirmenin yahut teşvik etmenin, ABD hükümetinin siyaseti olmadığını belirtmek istiyorum” biçiminde konuşan Price, 4 milyondan fazla mülteciye konut sahipliği yapan Türkiye’ye müteşekkir olduklarını vurguladı.
ASKERİ KAMUFLAJLI O AFGANLAR YAKALANDI
İSTANBUL’un Zeytinburnu kıyısı Kazlıçeşme mevkinde askeri kamuflajlı bir küme Afganistanlı sistemsiz göçmenin manzaralarının toplumsal medyada paylaşılmasının akabinde çalışma başlatan İstanbul Emniyet Müdürlüğü grupları, imajlardaki 9 Afganistanlıyı gözaltına aldı. İmgelere toplumsal medyada reaksiyon yağarken, polis yaptığı araştırmada, manzaralardaki bireylerin Zeytinburnu Yeşiltepe Mahallesi’nde kaldıklarını belirledi. Düzenlenen operasyonla, Afganistanlı M.R. (27), Z.C. (25), R.N. (18), A.H. (25), A.A. (22), M.U. (18), C.T. (21), H.R. (21) ve H.O. (21) gözaltına alındı. Gözaltına alınan şahısların yapılan incelemelerinde bir cürüm ya da terör örgütüyle temasları olmadığı belirlendi. 9 kişi hakkında hudut dışı süreçleri başlatıldı.
KIYAFETLERİ SORULDU
Askeri kamuflajla yakalanan Afganlılara sorgularında neden bu türlü kıyafetlerle gezdikleri soruldu. Afganlar verdikleri tabirlerde, “Afganistan’ın Peştun bölgesinden geliyoruz. Daima savaş olduğu için yaşadığımız bölgede de bu kıyafetleri giyeriz. Bizim için yöresel bir kıyafettir. Bayramlarda, bizim için kıymetli günlerde de giyeriz. Bu kıyafetleri de yanımızda çantalar içerisinde getirdik. Buraya gelince de yöresel kıyafet olarak düşündüğümüz için giydik. Diğer bir maksadımız yoktu” dedi. Afganlıların gelmeden evvel İstanbul Zeytinburnu’nda yaşayan akraba ve tanıdıklarını aradıkları, buraya geldikten sonra da onların yardımıyla meskenlere yerleştikleri belirlendi.
BLINKEN’A SORULMUŞTU
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın pazartesi günkü brifinginde Taliban’dan kaçan Afganların, mülteci başvurusu için üçüncü ülkelere başvurabileceği belirtilmişti. Türkiye’nin de ismi gündeme gelmişti. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’a brifingde Afganistan’dan ayrılıp ABD’ye ulaşmak isteyen Afganların P-1 programı (spor, sanat, kültürel faaliyet vizesi) altında üçüncü ülkelere nasıl ulaşabilecekleri sorulmuştu. Muhabir, Blinken’a “Türkiye ve komşu ülkelerin sonları açmasını istiyorsunuz. O beşerler Taliban denetim noktalarını nasıl geçecek” diye sormuştu. Blinken de çok sıkıntı bir durum olduğunu belirterek şunları söylemişti: “Sadece Afganistan’ın içinde değil, buraya komşu ülkelere de oralara gelenlere dayanak vermeleri için yardım sağlıyoruz.” Blinken, sorudaki “Türkiye ve öbür komşu ülkeler” tabirine itiraz etmemişti.
WASHİNGTON’IN PLANI: KOMŞU ÜLKELERE GEÇİN VE BEKLEYİN
Taliban kazanımlarını arttırdıkça, Afganistan’dan kaçış da hızlandı. Ay sonunda ülkeden büsbütün çekilmeyi planlayan ABD idaresi, birinci başta Özel Göçmen Vizesi (SIV) programını yürürlüğe koymuştu.
Bu program, Afganistan’da 2009’dan beri direkt ABD hükümeti ve ABD güçleriyle çalışan tercümanlar üzere Afganistan vatandaşlarını kapsıyor, onların göçmenlik ve ikamet müracaatlarının süratli ve özel bir biçimde işlenmesini kolaylaştırıyor.
Afgan tercümanlar ve aile üyelerinden oluşan 50 bin kişilik bir kümenin SIV kapsamında olduğu iddia ediliyor. Bu kümeden 221 kişilik birinci kafile geçen hafta sonu uçakla başşehir Washington’a götürülmüştü.
PROGRAM KİMLERİ KAPSIYOR
Afganistan’da durum kötüleşince, ABD kabul edilecek Afganların kapsamını genişletme kararı aldı. Programın ismine da “Priority Two” (Öncelik 2) mülteci programı ismini verdi. Bu program, ABD hükümeti takviyeli bir proje, ABD’li bir basın yahut sivil toplum kuruluşunda çalışanları kapsıyor.
Bu bireylere bir Amerikan ajansı, ABD’de merkezi olan STK yahut medya kuruluşunun referans vermesi gerekiyor. Koşulu karşılayan Afganlar müracaat yaptığında, hükümet sistemine dahil edildiklerine dair e-posta geliyor.
‘PAKİSTAN’A, TÜRKİYE’YE GİDİN’
Bu bireylere Afganistan’dan kendi imkânları ile çıkarak, üçüncü bir ülkeye ulaşmaları öneriliyor. Üçüncü ülkelerde müracaatlarının sürece koyulması için 12 ila 14 ay beklemeleri gerektiği belirtiliyor.
ABD Dışişleri Sözcüsü Ned Price, bakanlığın komşu ülkeler ve BM Yüksek Mülteci Komiserliği ile mümkün mülteci akını için temasta olduğunu söylerken öteki bir ABD yetkilisi, “İnsanlar kuzeye giderse Pakistan sonunun açık kalması değerli ya da İran üzerinden Türkiye’ye. Kimilerinin Türkiye’ye vardığını görüyoruz” dedi.
HELMAND VİLAYETİNİN MERKEZİ ATEŞ ALTINDA
Taliban, Afganistan’ın güneyindeki 200 bin nüfuslu Leşkergah kentini ele geçirmek için ataklarını sürdürürken binlerce kişi de kaçıyor. Güneydeki Helmand vilayetinin merkezi olan Leşkergah kentine geçen mayıs ayında hücuma geçen Taliban, şayet maksadına ulaşırsa bu kent ele geçirdiği en büyük yerleşim olabilir. Bu durum birebir vakitte Kabil idaresi için büyük stratejik ve ruhsal kayıp manasına gelecek. Birleşmiş Milletler (BM) Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA) ülkenin güneyindeki Helmand vilayetinde bu hafta başında 24 saatte 40 sivilin öldürüldüğünü açıkladı.
Öte yandan Afgan Savunma Bakanı Bismillah Khan Mohammadi’nın Kabil’deki konutuna evvelki gece yapılan silahlı ve bombalı saldırıyı Taliban üstlendi.
Hürriyet
