AP’nin daha evvelki Türkiye kararlarıyla karşılaştırıldığında tonunun bir derece daha düşük olduğu görülen karar, 57’ye karşı 601 oyla kabul edildi. 36 parlamenter ise çekimser kaldı. Birtakım siyasi gruplarca istenmesine karşın ‘gümrük birliğinin askıya alınması, silah ambargosu uygulanması’ üzere çok tekliflere yer verilmeyen karar, Türkiye’nin kabul etmediği ve reaksiyon gösterdiği ögeler içerse de diyalog vurgusunu öne çıkarıyor.
AĞIR VURGU: AP, 15 husustan oluşan kararda 11 sefer diyalog vurgusu yaptı. Problemlere sürdürülebilir tahlilin lakin iyi niyet ruhu ve milletlerarası hukuka uygun biçimde diyalog, diplomasi ve müzakerelerle bulunabileceği söz edildi. Tarafların diyaloğa dönmesinin desteklendiği kaydedildi.
ADAY ÜLKE: AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen’in evvelki günkü ‘Birliğin Durumu’ konuşmasında Türkiye’yi komşu olarak niteleyip aday ülke boyutunu görmezden gelmesinin bilakis AP metninde bu vurgulandı. Kararda, AB ülkeleri ile aday ülke ortasındaki ihtilaf ve askeri tansiyondan yüksek tasa duyulduğu söz edildi.
KAPSAYICI YAKLAŞIM: AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB Periyot Lideri Almanya ve NATO’nun diyalog ve diplomasi aracılığıyla tahlil uğraşlarını memnuniyetle karşılayan AP, Doğu Akdeniz konusunda çok taraflı konferans davetine da dayanak verdi. AP, AB Komitesi ve tüm üye ülkelere Türkiye ile geniş ve kapsayıcı bir diyalog yürütme daveti yaptı.
ORUÇ REİS TESIRI: Sismik araştırma gemisi Oruç Reis’in bölgeden çekilmesini Doğu Akdeniz’deki tansiyonları düşürme açısından bir birinci adım olarak niteleyip memnuniyetle karşılayan AP, araştırma gemisi Yavuz için yeni Navtex yayınlanmasını ise kınadı. Beklendiği üzere, Yunan ve Rum tezlerine de takviye verilerek Türkiye’nin hareket ve telaffuzları eleştirilip kınandı.
YAPTIRIM HAZIRLIĞI: Yaptırımlardan fakat diyalog ve samimi işbirliği ile kaçınılabileceği vurgulanan kararda, Türkiye ile bariz ilerleme sağlanamaması halinde yeni yaptırımlar için hazır olunması talep edildi. Evrakta, yaptırım kararı alınması halinde bunların sektörel ve amaç odaklı olması, Türk halkını, AB’nin Türk sivil toplum kuruşlarına ya da Türkiye’deki mültecilere yönelik takviyesini etkileyecek cinsten olmaması istendi.
DIŞİŞLERİ’NDEN REAKSIYON: ‘AP TARAFLI VE YETKİSİZ’
AP’nin tavsiye kararına ait Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Sırf üyelik dayanışması ismine ve birtakım üye ülkelerin bencil çıkar arayışlarına hizmet emeliyle kabul edilen gerçeklerden uzak tavsiye kararı birçok istikametiyle kabul edilemezdir” denildi. Açıklamada ayrıyeten AP’nin deniz hukukuyla ilgili yorum yapma “yetkisi olmadığı” ve kararın “yanlı” olduğu kaydedildi. Bununla birlikte metindeki diyalog vurgusuna dikkat çekilerek, “AP’nin AB Kurulu ve Komitesini ülkemizle geniş ve kapsamlı diyalog yürütmeye davet eden ve Doğu Akdeniz’de kapsamlı ve stratejik güvenlik mimarisi ile güç işbirliğine atıf yapan bu tavsiye kararının 9. unsuru tarafımızdan not edilmiştir” denildi.
CHP de AP’ye, “Türkiye’nin haklı ve legal tezlerinin hiçbir formda dikkate alınmaması telaş vericidir. Bu davranışı asla kabul etmiyoruz” kelamlarıyla reaksiyon gösterdi.
AP kararının rastgele bir bağlayıcılığı yok fakat siyasi tabloyu yansıtması açısından değerli. Doküman, Brüksel’de yapılacak AB Zirvesi’ne katılacak başkanlar tarafından uyulmak zorunda olmasa da ‘dikkate alınacak’ çeşitten.
Hürriyet
