Bağımsızlık uğraşının başlama periyodunda, Atatürk ve yakın arkadaşlarının uykusuz geceler sonunda planlar yaptığı, bağımsızlığa birinci adımların atıldığı, İstanbul sonları içinde bir gibisi daha olmayan, Atatürk’ün anılarını ve ailesine ilişkin izleri taşıyan tarihi bir konut burası…
Şişli’nin meşhur Halaskârgazi Caddesi’nde yürürken çabucak iki bakımsız binanın ortasında bir güneş üzere parlıyor mesken. Bu hususta İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin hakkını teslim etmek lazım. Nitekim de çok hoş bir onarım çalışması ortaya koymuş. Evvelce meskenin rengi pembeydi, son çalışmadan sonra sarı renk, hem konuta hem de caddeye farklı bir hava katmış.
Pekala burayla Atatürk’ün yolu nasıl kesişti?
Mustafa Kemal Atatürk, Suriye Cephesi’nden ayrılarak 13 Kasım 1918’de İstanbul’a gelmiş ve Pera Palas Oteli’nde bir daireye yerleşmiş. Bir müddet Şişli’de farklı yerlerde konakladıktan sonra Madam Kasabyan’ın üç katlı bu meskenini kiralamış. Müzeye girerken birinci dikkatimi çeken, giriş kapısının üzerindeki ‘Atatürk vatanın kurtuluşunu 1919 yılında bu meskende hazırladı’ yazısıydı. 1924’te eski İzmir Valisi ve milletvekili Tahsin Uzer’in eşi Hatice Mediha Hanım’ın meskeni satın almasından sonra, 14 Kasım 1925’te merasimle yazılmış.
‘Atatürk’ün kurtuluş planlamasını yaptığı yer’ olarak tanımlanan odada neredeyse birebir birebiri olan bir balmumu heykeli var. Üzerindeki müşir üniforması ve masa üzerindeki eski Türkçe ile yazılı olan harita epey dikkat alımlı. Buraya gelmeden evvel Anıtkabir’i dört sefer gezen biri olarak en değerli eşyaların yalnızca Ankara’da olduğunu düşünüyordum, yanılmışım. Müzeyi asıl özel kılan özellik giriş katında kütüphanenin olması. Düşünsenize, kurtuluş planlarının yapıldığı konutta, kitap okuma fırsatı edinebiliyorsunuz.
Atatürk’ün notları ve kalemleri
En bedelli eşyalar
Köşk beş katlı ancak yalnızca iki katı müze olarak kullanılıyor. En değerli eşyalar ise birinci katta sergileniyor. Atatürk’ün Sivas Kongresi’nde giydiği jaketatay, 1918‘de Karlsbad’da (Karlovy Vary) satın aldığı ceket, 1920’li yıllarda giydiği skoç grup elbisesi, kalpağı, potinleri, termosu, astragan kalpağı, rugan çizmesi yer alıyor. Tekrar de beni en çok etkileyen, Meclis’te saltanatın kaldırılışı sırasında kullanılan özel işlemeli kalemler, sayfalarca karalamaları olan not defteri, Nutuk’un birinci baskısı ve Atatürk ismine Ankara’da hazırlanmış nüfus kâğıdı oldu.
Atatürk’ün son devirlerinde giydiği hırka
Dört duvar tablo
Bu kattaki en özel kısımsa Amerika Devlet Lideri Roosevelt’in Atatürk’e ikram ettiği müzik dolabının olduğu köşe… Bu değişik müzik dolabının yanında ise sürpriz bir plak yer alıyor. Atatürk’ün ‘Sahibinin Sesi’ etiketli dinlediği plağı… Sahiden de görülmeye bedel. İkinci kat daha çok tablolarla dolu. Örneğin; V. Pisani’nin Yunanlıların İzmir’e çıkışıyla ilgili tabloları, İbrahim Çallı, İbrahim Ferit ve Ressam Emin’in Atatürk portreleri, Zeki Kocamemi’nin ise 1939’te resmettiği Atatürk’ün cenaze merasimiyle ilgili tablosu yer alıyor. Yalnızca bu kadarla sonlu değil olağan… Çok değerli orjinal eserler var… Hatta saçından bir tutam bile… Hepsini yazmayayım, bir kısmı da size sürpriz olsun…
Hürriyet
