masya denince birçok insanın zihninde misket elması canlanır. Meğer bu güzide kentimiz öbür birçok özelliğiyle de ön plana çıkmayı hak ediyor. Kent, dik kayalıklarla çevrili dar bir vadide konseyi. Ortasından uzunluklu boyunca uzanan Yeşilırmak ve kenarında panoramik imgesiyle Osmanlı mimarisinin en hoş örnekleri ‘Yalıboyu evleri’… Amasya’nın kimliğine uyumlu bir görünüm oluşturan bu konutlar, tarihi sur duvarları üzerinde, ahşap çatkı ortası kerpiç dolgulu olarak inşa edilmiş.
İsmi üzere koyu yeşil akan Yeşilırmak ve üzerinde köprüleri, ırmak kenarında bitişik nizam tarihi konutlarla bütünleşmiş harika görünüm, kartpostallık bir imaj… Amasya’ya yolu düşenler bilir. Bilhassa batı tarafından kente girenleri, Elma Dağı’nın doruğunda Ferhat ile Şirin’in heykelleri karşılar… Dağın eteğinde âşıkların sembolik mezarlarının yanı başındaki Ferhat ile Sevimli Âşıklar Müzesi’nde Kerem ile Aslı’dan Romeo ve Jülyet’e kadar birçok aşk öyküsünü okuyabilirsiniz.
Âşıkları ardınızda bırakıp Amasya’nın manevi havasını teneffüs etmek isterseniz, rotanızı Sultan II. Bayezid Külliyesi’ne çevirin.
II. Bayezid’in oğlu Amasya Valisi Şehzade Ahmet tarafından 1481-1485 ortasında yaptırılan cami, medrese, imaret ve şadırvandan oluşan külliyedeki caminin ihtişamlı taç kapısı, kitabesi Osmanlı mimarisinin en şık örneği olarak karşılayacak sizi. Kente hakim pozisyondaki Kralkaya mezarları ise antikçağ muharriri Strabon’a nazaran Mitridat Krallığı vaktinde hükümdarlar ismine yapılmış. Vadi boyunca sıralanan irili ufaklı
23 kaya mezarı bulunduğundan bölge ‘Krallar Vadisi’ olarak da isimlendiriliyor. Buraya çıkıp fotoğraf çekmek ve kenti izlemek ziyaretçiler için bir tutkuya dönüşmüş son vakitlerde.
Helenistik periyotta yapılan ve Roma, Bizans ve Selçuklular vaktinde tamir gören Amasya (Harşena) Kalesi de görülmeye kıymet yerlerden. Bilhassa de kale içindeki sarnıçlar, su depoları, Osmanlı hamam kalıntıları, MÖ 3’üncü yüzyıla ilişkin merdivenli yeraltı yolu, zindanlar ve Sultan Bayezid tarafından yaptırılan hapishane etkileyici.
İlhanlı mumyalarını görün
Amasya Arkeoloji Müzesi çeşitli medeniyetlerin yapıtlarının sergilendiği bir müze. Müzede öne çıkan ise İlhanlılar periyodunda nazırlık ve buyrukluk yapmış şahsiyetler ve yakınlarının mumyaları… Unutmadan; “Hey oğul, sen ki genç yaşında başını vatan ve millet uğruna feda etmişsin. Koy benim bu ihtiyar kelle de senin uğruna feda olsun” diyerek Atatürk’e dayanak veren Amasya müftüsü Abdurrahman Kâmil Efendi’ninkinin de ortalarında olduğu balmumu heykellerin, Cumhuriyet periyoduna ilişkin yapıtların sergilendiği Ulusal Gayret Müzesi’ni de ziyaret edin kesinlikle.
Anadolu’nun Oxford’u
Tarihinde Pontus Krallığı’nın başşehri olan Amasya, Osmanlı periyodunda de değerini korumuş, birçok Osmanlı şehzadesinin yetiştirildiği bir okul kimliğini taşımış. Bu nedenledir ki, 1861 yılında Amasya’ya yolu düşen Fransız seyyah G. Perrot, eğitim açısından zenginliğine hayran kaldığı bu kenti “Anadolu’nun Oxford’u” diye tanım etmiş. Eğitime bu kadar yüksek düzeyde değer verilen kentte, olumlu bilimlerin her alanında ilerleme kaydedilmiş. Örneğin dünyada birinci sefer akıl hastalarının müzik ve su sesiyle tedavi edildiği Darüşşifa (Bimarhane) Amasya’da kurulmuş. Bugün kelam konusu Bimarhane, Fatih Sultan Mehmet devrinin en ünlü tabip ve cerrahı olan ve birinci Türkçe cerrahi kitabını yazan Sabuncuoğlu Şerefeddin’in ismine Tıp ve Cerrahi Tarihi Müzesi olarak kullanılıyor.
YEMEDEN DÖNME
Amasya elması
Merzifon keşkeği
Toyga çorbası
Bamya yemeği
Haşhaşlı cevizli katmer
Amasya yağlısı
Baklalı yaprak sarma
Kuşburnu-alıç-kızılcık marmelatı
Hürriyet
