Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD Lideri Joe Biden’in 1915 olayları için yaptığı ve Osmanlı periyodunu kast ederek iki defa “Soykırım” sözünü kullandığı açıklamasına çok sert reaksiyon gösterdi. Çavuşoğlu, Twitter hesabından, “Sözcükler tarihi değiştiremez, yine yazamaz. Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz. Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir. Tek desteği popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz. #1915Olayları” paylaşımında bulundu. Çavuşoğlu’nun bu yansısından bir müddet sonra da Dışişleri Bakanlığı’nın açıklaması geldi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, ABD Başkanı’nın açıklamasının kabul edilmediği ve en şiddetli biçimde telin edildiği belirtildi. Biden’ın kelamları “Bazı etrafları tatmin etmek dışında hiç bir gayeye hizmet etmeyecek açıklama” olarak değerlendirildi ve ABD Lideri bu vahim yanlışını düzeltmeye davet edildi. Dışişleri’nin Türkçe ve İngilizce yapılan açıklamasında şöyle denildi:
ŞİDDETLE TELİN EDİYORUZ
“ABD Başkanı’nın radikal Ermeni etrafları ile Türkiye aksisi kümelerin baskısı altında 24 Nisan tarihinde yaptığı 1915 olaylarına dair açıklamayı kabul etmiyor ve en şiddetli biçimde telin ediyoruz. Açıklamanın hususa dair bilimsel ve tüzel bir temele dayanmadığı ortadadır. 1915 olaylarına ait olarak, memleketler arası hukukta tanımlanmış olan soykırım sözünün kullanılabilmesi için gereken kuralların hiçbiri mevcut değildir.”
TARİHİ HOYRATÇA TAHRİF
“1915 olaylarının niteliği siyasetçilerin konjonktürel siyasi saiklerine yahut iç siyaset mülahazalarına nazaran değişmez. Bu türlü bir tavır, tarihin sadece hoyratça tahrif edilmesine hizmet eder. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1915 olaylarının tartışmalı niteliğini açıkça söz etmiştir. Öte yandan, Türkiye’nin o periyoda dair bilimsel gerçekler ışığında adil bir hafızanın oluşturulmasına yönelik olarak 2005 yılında yaptığı Ortak Tarih Komitesi kurulması önerisi de, Ermeni tarafı buna hiç yanaşmamış olsa da, bugün hala geçerliliğini korumaktadır. Bu prestijle, tarihi mevzularda karar vermeye ne hukuken ne ahlaken yetkisi bulunan ABD Başkanı’nın yaptığı açıklamanın hiçbir pahası bulunmamaktadır.”
DERS ALACAK DEĞİLİZ
“Medeniyetlerin beşiği olarak isimlendirilen bir coğrafyanın merkezinde yer alan ve yaşadığı tüm acılara karşın insanlığın barış ve huzuru için gayret sarfetmeyi şiar edinmiş bulunan Türkiye, tarihiyle yüzleşmekten hiçbir vakit kaçınmadığı üzere, bu bahiste ABD dahil kimseden ders alacak değildir. Bu vesileyle, Birinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında periyodun harikulâde kaidelerinde hayatını kaybeden Osmanlı İmparatorluğu’nun Müslüman, Hıristiyan ve Yahudi tüm milletlerinden fertlerin aziz anılarını da bir sefer daha hürmetle anıyoruz. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Birinci Dünya Savaşı devrinde hayatını kaybeden Osmanlı Ermenileri için bu yıl da, 24 Nisan günü, İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nde düzenlenen merasime ilettiği bildiri Türkiye’nin hususa ait yaklaşımını yansıtmaktadır.”
BARIŞA TAKVİYE VERİN
“ABD Başkanı’nı birtakım siyasi etrafları tatmin etmek dışında diğer hiçbir gayeye hizmet etmeyen bu vahim kusurunu düzeltmeye; tarihten düşmanlık çıkarmaya çalışan bu çevrelerin gündemine hizmet etmek yerine, başta Türk ve Ermeni halkları ortasında olmak üzere, bölgede barış içinde birarada yaşama pratiğinin tesis edilmesine yönelik uğraşları desteklemeye davet ediyoruz.”
BÜYÜKELÇİ ÇAĞRILDI
ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield’ın Dışişleri Bakanlığı’na çağrılarak Türkiye’nin yansısının iletildiği aktarıldı. Satterfield’a, “tarihi ve tüzel destekten yoksun” bu açıklamanın “kabul edilemez olduğu” ve Türkiye tarafından “şiddetle kınandığı” bildirildi.
FUAT OKTAY: REDDEDİYORUZ
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay: “Siyasi hesap uğruna tarihin çarpıtılmasının bir göstergesi olan Biden’ın 1915 olaylarına ait değerlendirmesini reddediyoruz. Ermenilerce kurgulanan temelsiz argümanları temel alan ve Ermeni isyancılar tarafından katledilen Türklerin ızdırabını, acılarını göz gerisi eden bu açıklamanın milletimiz ve tarih karşısında hiçbir bedeli yoktur. Gerçekleri görmek isteyenlere arşivlerimiz açıktır.”
FAHRETTİN ALTUN: ŞİDDETLE KINIYORUZ
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun: “Türkiye olarak Biden’ın 1915 olaylarını soykırım olarak tanımlamasını reddediyor ve şiddetle kınıyoruz. Tüzel ve bilimsel meşruiyeti olmayan bu beyanı kararsız kabul ediyoruz. Aykırı tesir yaratacağına kuşku olmayan bu teşebbüs, Ermenilerin güç durumdan kurtulmasına yardım etmeyeceği üzere ABD’nin çıkarlarına da hizmet etmeyecektir. Tarihimizin kasıtlı yanlış tanımlanması bizi, ortak bir mukadderatı paylaştığımız kardeşlerimize kucak açmaktan, onları korumaktan vazgeçirmeyecektir.”
İBRAHİM KALIN: YOK KARARINDADIR
m Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Büyükelçi İbrahim Kalın: “Yeni hasımlık tohumları ekmeye çalışan radikal Ermeni lobilerin baskısıyla Biden’in 1915 olayları hakkında yaptığı şanssız açıklama, Türkiye Cumhuriyeti açısından yok kararındadır. Berbat niyetli ve tek gündemi ülkemize düşmanlık olan çevrelerin iftiralarını yansıtan açıklamayı şiddetle reddediyor ve kınıyoruz. ABD Başkanı’nı Türkiye-ABD münasebetlerinde derin yaralar açacak bu açıklamasını düzeltmeye, ve bölgesel barışa hizmet edecek bir tavır sergilemeye davet ediyoruz.”
BİDEN’IN BU AÇIKLAMASI NE MANAYA GELİYOR?
ABD Lideri Joe Biden’ın bu açıklamasıyla birinci kere vazifede bir ABD lideri, 1915 olayları için 24 Nisan günü ‘soykırım’ sözünü kullanmış oluyor. Daha evvel 1981 yılında Lider Ronald Reagan, Yahudi soykırımı ile ilgili bir açıklamada ‘Ermeni soykırımı’ sözünü kullanmıştı.
BİDEN NİÇİN BU TÜRLÜ BİR KARAR ALDI?
2019 yılında ABD Kongresi’nin iki kanadı Senato ve Temsilciler Meclisi, 1915 olaylarını ‘soykırım’ olarak tanıyan iki farklı karar almıştı. Joe Biden, geçen yıl seçilirse ‘Ermeni soykırımı’nı tanıyacağını vaat etmişti. Biden’ın tanıma kararıyla insan haklarını, siyasi çıkarların üstünde tuttuğu iletisi verdiği öne sürülüyor.
BU ATILIMIN BİR YAPTIRIMI OLUR MU?
Biden’ın 1915 olaylarının anıldığı 24 Nisan hasebiyle yaptığı bu açıklama şu haliyle sembolik bir değere sahip. Fakat karar, Ermeni lobisini, ABD’de Türkiye’ye karşı tazminat davası açmaya, tarih kitaplarında değişiklik talebi üzere teşebbüslerde bulunmaya teşvik edebilir.
ABD-TÜRKİYE İLGİLERİNİ NASIL TESİRLER?
ABD, Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi aldığı gerekçesiyle Türkiye’ye yaptırım uyguluyor. Ayrıyeten terör örgütleri YPG/PKK ve FETÖ’ye dayanağından dolayı Ankara’nın yansısını çekiyor. Bu son karar bağları daha da germe potansiyeline sahip. Lakin evvelki gün Biden ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın telefon konuşması sonrasında yapılan açıklamalarda iki önderin haziran ayındaki NATO doruğunda görüşme konusunda anlaştığı da belirtilmişti.
Hürriyet
