IFAB her seri gelen tekliflerle kuralları kurcaladıkça yeni arızalar peydahlanıyor. Sonraki seri bu defa yamalar yayınlanıyor derken tartışmalar artıyor. Yalnız tüm bunların dışında IFAB Oyun Kuralları Kitabı’nda muazzam bir metin var: “Kurallar, muhtemel her durumu ele alamaz, bu nedenle kurallarda direkt karşılığı olmayan durumlarda IFAB, hakemlerin oyunun ruhunu dikkate alarak karar vermelerini beklemektedir. Bu birden fazla defa futbol ne ister/ bekler sorusunun sorulmasını içerir.”
BASKETBOLDAKİ 24 SANİYE KURALI ÜZERE DEĞİL
G.Saray-Gaziantep maçının son saniyelerinde hakem Alper Ulusoy’un G.Saray kalecisi Okan’ın ihlali nedeniyle çaldığı “6 saniye kuralı”nın kitapta direkt karşılığı olmakla birlikte, pratikte uygulanmadığını dünya umumunda görüyoruz. Alper üzere uygulayanlar yüzde yüz yanlış mı yapmıştır? Asla değil lakin işte yukarıdaki ulvî cümlenin vermek istediği ileti bu değil. Asıl emel basketboldaki 24 saniye kuralı üzere kronometre temelli değildir. Kalecilerin topu daha süratli oyuna sokması için bir nevi tedbirdir. Eğitimlerde biz hakemlere, kaleci topu oyuna sokmak üzere harekete geçtiğinde “1001, 1002, 1003, 1004, 1005, 1006…” formunda saymamız ve 6 saniye kuralını bu halde denetim etmemiz önerilirdi. Hala izlerken bile bu refleksim sürüyor. Ama dünya üzerinde hiçbir kategorideki hakem “1006” dediği anda cart diye ihlal düdüğünü çalmıyor. 12 seri hakemlik yaptım, siftahım yok. Yalnızca G.Saray-Gaziantep değil, onlarcasında 10-15 saniyelere ulaşan maç sayısı epey fazla!
90 METRE ARKADAKI FAULE GERİ DÖNMEK…
“Futbol ne ister/ne bekler?” diye soran IFAB’a verilecek en şık karşılık aslında alanlarda seçkin hoşlukta görülen Gaziantep’in 90+’daki röveşata golünün 90 metre geçmişteki bir korner direğinin önünde birkaç dakika evvel yapılmış bir faulden ötürü iptal edilmemesidir. İşte bu noktada aslında kendi VAR protokolünü IFAB gözden geçirmelidir. Nasıl ki 2020-21’den itibaren gol öncesindeki elle oynama kuralı revize edildiyse emsal nitelikte bu biçim faullerde de arkaya dönüşlerin düzeltilmesi şart! Bugün makbul olan protokole nazaran iptal yanlışsız zira gol atan ekibin ihlal yaparak topu aldığı bölgenin hiçbir kıymeti yok. Başkaca asıl cevaplanması gereken nokta, atak baslangıç fazının ne vakit biteceği olmalı.
İHLAL KAPSAMI SÜRER
Rakip grup topu denetim altına almamışsa ya da atak yapan ekip arkaya, orta ortama hakikat pas yapmadıysa ihlal kapsamı ne yazık ki sürüyor. Ceza meydanına yapılan ortanın uzaklaştırılması dahi atak fazını bitirmez. Bu nedenle teklif olarak rakip alana geçtikten sonraki ihlaller baz alınabilir. Bu sayede çok abartılı aralara yahut müddet olarak arkalara dönmeme sağlanabilir oyunun ruhunu daha fazla hasta etmemek için.
OYUN KURALLARINDA YAZAN LAKIN PRATİKTE UYGULANMAYAN NELER VAR?
1- Elbet ki birinci sırada penaltı var. Vuruş esnasında her iki ekipten ceza ortamı yayına ya da içine girilmeyen bir penaltıya rastlamak gerçekten çok çetin. Kaleciden dönerse ve tamamlanan bir vuruş olursa VAR desteğiyle birlikte düzeltilenler, kalecinin öne çıkmasından ötürü tekrarlananlar oluyor ama kural kitabındaki ana kural çerçevesinde gol olarak izlediğimiz penaltıların %99’u sıradanda tekrar gerektiriyor.
DEGAJLARDAKİ İHLAL
2- Kalecilerin degaj esnasında topu eliyle ceza meydanı dışına taşıması olağanda rakip lehine direkt özgür vuruş gerektirir. Ceza yeri dışında kaleci topu elle oynamış olur ve ihlaldir. Uygulanmıyor, zira hiç önemsenmiyor. Her hafta topun bariz biçimde ceza ortamı dışına taştığı degaj örneği kesinlikle oluyor.
3- Kaleciye yahut kadro arkadaşına kale yeri içinde yapılan faullerde kullanılacak bağımsız vuruşlar “kale sahası içinde rastgele bir mekandan yapılır” diye belirtir kural kitabı. Gelin görün ki bırakın kale ortamını, birçok kere kaleciler ceza sahası ön çizgisine kadar topu götürür ve oradan kullanır.
TAÇ EZASI
4- “Taç atışı topun taç çizgisini terk ettiği mekandan yapılır” der kural kitabı. Her atışta ortalama 10 metre ihlal var diyebiliriz sanırım değil mi? Kural uygulansa, hakemlerin işi gücü bırakıp, ihlal nedeniyle taç atışını yapan kadrosu daima değiştirmesi gerekir.
5- Yardımcı hakemlerin olmadığı taraftaki kornerlerde oyuncular çeyrek dairenin dışına topu koymayı pek seviyorlar. Uzak taraftaki yardımcı hakemden bu mevzuda destek alınıyor elbette ancak çok da üzerine düşülmüyor.
YENİ TEKLIF
Kural kitabında “değiştirilecek bir kural için, yapılacak değişikliğin oyuna getireceği yarar konusunda IFAB’ın ikna edilmesi gerekir” biçiminde belirtilir. Bu bahiste TFF aracılığıyla somut göstergelerle IFAB’a sunmaya hazırım. Muhteşem Lig’de önemli yararının görüleceği aşikar olan kale vuruşu kullanma vadesine de dokunmalarını bekliyorum. Şampiyonlar Ligi ve Premier Lig seviyelerinde 15-20 saniyede kullanılıyor lakin bizde neredeyse 1 dakika çalıyorlar oyundan. Hele kadroları öndeyse seremoniye dönüyor. Gol sayısının artması manasında kıymetli eği olur. Hele ki artık kale vuruşlarında topun oyuna girmesi için topun ceza meydanı dışına çıkmasına gerek kalmamasının getireceği heyecanla.
HAKEMLERE ÇARŞI MÜSAADESI
Yalnızca hakemlerin davet edildiği Riva kampına birinci günden bu yana salgın kapsamında karşı olduğumu okuyucularım biliyor. Son yazımda da yarı açık cezaevi modundalar diye detaylandırmıştım. Bugün “Çarşı izni” haberi geldi. Haftaya sal’ya kadar meskenlerine gidiyorlar, sonra tekrar Riva’ya. Mantığını anlayan varsa beri gelsin.
Hürriyet
