Yapı kontrolde vazifeli 150 mühendis, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı mühendisleriyle İzmir’in röntgenini çekecek. Birkaç gün içinde otel, konut, yurt, okul, hastane binlerce bina incelenerek, ivedilikle yıkılması gerekenler, güçlendirilmeye uygun olanlar tespit edilecek. Yapı Kontrol Kuruluşları Birliği Lideri Tekin Saraçoğlu, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın kendilerinden 150 kontrol mühendisi istediğini belirterek, “Şubelerimize bu talebi ilettik. Bakanlık takımlarıyla birlikte zelzeleden hasar gören tüm bölgeyi birkaç gün içinde tarayarak riskli olan binaları tespit edeceğiz. Bakanlık da bunların boşaltılmasını ve süratle yıkımını koordine edecek. Otel, yurt, hastane, konut üzere tüm binaların inançlı olup olmadığının tespiti için alanda olacağız. Zelzelede yıkılan merkezdeki 17 bina dolu dolu kullanılan binalar, ilçe ve köylerin durumunu daha bilmiyoruz. Halbuki yıkılan 17 bina zelzeleden evvel tespit edilmeli ve boşaltılmalıydı. İstanbul başta olmak üzere tüm Türkiye’de bu risk tespitleri yapılıp, güçlendirme ya da yıkılıp tekrar yapılmaları sağlanmalı ki daha fazla can kaybı olmasın. Kentsel dönüşümde oldukça gecikildi, bu nedenle artık hızlandırılmalı. Güçlendirme yasası çıktı fakat yönetmeliği bekliyoruz. Bu da bir an evvel çıkarılmalı” dedi.
30 BİN AĞIR HASAR
Sarsıntısının akabinde uzmanlar, yapılması gerekenleri Hürriyet’e anlattı. Jeoloji Mühendisleri Odası, İzmir’deki zelzele nedeniyle 5 ila 6 bin binanın ya da 25-30 bin konutun ağır hasarlı duruma geldiği varsayımında bulunarak, vatandaşların bu binalara girmemeleri konusunda uyardı. Artçı sarsıntılar devam ettikçe orta hasarlı binaların da ağır hasarlı duruma gelebileceğine dikkat çeken Oda Lideri Hüseyin Alan, İzmir başta olmak üzere tüm ülkede yapı stokunun süratle gözden geçirilerek riskli olanların boşaltılmasını istedi.
Gazi Üniversitesi Sarsıntı Araştırma Merkezinden Doç.Dr. Bülent Özmen de Türkiye’de zelzele üretme potansiyeli olan 550 canlı fay bulunduğuna dikkat çekerek “Ne vakit hangisinin kırılacağını bilmiyoruz. Yalnızca bir faya, bir bölgeye, bir kente değil, bir seferberlik halinde ülke genelinde, planlar dahilinde zelzele riskini azaltmaya odaklanmamız gerekiyor” dedi. Doç. Dr Özmen, sarsıntıdan 70 kilometre uzaklıktaki İzmir Kent merkezinde 17 binanın yıkılmasının kabul edilemez bir durum olduğunu belirterek, taban özellikleri dikkate alınmadan, sarsıntı yönetmeliğine uyulmadan yapılan binaların yıkım getirdiğinin altını çizdi.
YASA REVİZE EDİLMELİ
“Yapı stokunun hızla elden geçirilip incelenmesi gerekir” diyen Özmen, kentsel dönüşüm yasasının gerekli ilgiyi görmediğine dikkat çekti. Tarafların bir ortaya getirilerek dönüşümün ve güçlendirmenin cazip hale getirilmesi için yasanın revize edilmesi gerektiğini vurgulayan Özmen, “İzmir’deki görüntüleri tekrar görmemek için binasının riskli olduğunu düşünenler de ilgili yerlere başvurup durum tespiti yaptırmalı. Türkiye’de sarsıntı üretme mümkünlüğü olan 550 canlı fay var, ne vakit hangisi kırılacak bilmiyoruz. Yalnızca birine odaklanmadan, yer ayrımı yapmadan, seferberlik biçiminde zelzele riskini azaltmaya odaklanmamız gerekiyor. Sarsıntı master planı, vilayet afet risk azaltma planlarıyla belediyeler, bakanlıklar, ilgili kurumlar, vatandaşlar üzerine düşeni yaparak, süratle afetlerle başedebilir duruma gelmeliyiz” halinde konuştu.
TEKNİK İNCELEME YAPILMADAN BİNALARA GİRİLMESİN
Jeoloji Mühendisleri Odası Lideri Hüseyin Alan, kırılan fayın devamının karaya, Kuşadası Fayına hakikat uzandığını belirterek, “Umut ediyoruz buraya yanlışsız sıçrama göstermez. Sıçrarsa Selçuk, Kuşadası, Söke üzere yerler risk altında olabilir, dikkatli olmak lazım” dedi. Yıkılan binaların tabanlarının ve mühendisliklerinin makûs olduğunun anlaşıldığını belirten Alan, “Vatandaş teknik takımlar inceleme yapmadan asla bu binalara girmemeli. Binasından kuşku duyanlar AFAD yahut Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüklerine başvurmalı ki belediye ve etraf vilayetlerden 300’e yakın grup oluşturulduğunu şahsen Bakan Murat Kurum duyurdu. Bu takımlar onay vermeden binalara girmesinler” dedi.
YAPI KONTROLÜ KAĞIT ÜZERİNDE KALIYOR
İstanbul, İzmir başta olmak üzere imar kanununa ters yapılan çok sayıda binanın imar barışından yararlandığını anımsatan Hüseyin Alan, “Bu binalar mühendislik hizmeti görmeden yapılmış olabilir ki bu durum kentin zelzelelere, tabiat kaynaklı afetlere karşı riski büyüttüğünü gösteriyor. Bu nedenle süratlice teknik incelemeleri yapılarak, kentsel dönüşüm kapsamında yıkılıp tekrar yapılmalıdır. Türkiye’de binaların yıkılmasının, can kayıplarının artmasının temel nedeni kamusal kontrol sisteminin çalıştırılmaması, yapı kontrolün yalnızca kağıt üzerinde kalmasıdır” dedi.
Hürriyet
