CNN’in haberinde, Uygur Türklerinin yoğunlukta yaşadığı özerk bölgede, Çin hükümetinin son yıllarda bölgedeki Uygur ve Kazak bayanları kısırlaştırma süreçlerine zorladığı ileri sürüldü.
Televizyona konuşan Uygur Türkü bayanlardan 3 çocuğu bulunan Zumrat Davut, çocuk sayısı fazla olduğu için Çin hükümetinin kendisini zorla kısırlaştırdığını söyledi.
Bir vakitler özerk bölgenin başşehri Urumçi’de yaşayan 38 yaşındaki Davut, Çin hükümetinin fazla çocuğu olduğu için kendisini 18 bin 400 yuan ( yaklaşık 18 bin 326 Türk lirası) para cezasına çarptırdığını anlattı.
Para cezasını ödemeye gittiğinde kendisine mecburî doğum denetim prosedürüne girmesi gerektiğinin söylendiğini kaydeden Davut, bir kliniğe götürülerek genel anestezi yapıldığını ve cerrahi bir operasyona maruz kaldığını aktardı.
Davut, süreci yapan hekimin kendisine daha fazla çocuk sahibi olamayacağını ve zorla yapılan doğum denetiminin tesirinin kalıcı olduğunu söylediğini tabir etti.
Davut ayrıyeten Mart 2018’den itibaren 3 ay özerk bölgede “yeniden eğitim merkezi” ismi altında kurulan kamplarda kaldığını ve kendisine zorla kimi ilaçlar verildiğini ve adet göremediğini aktardı.
Kamplarda tecavüz argümanı
Zorla kısırlaştırma metotlarına maruz kaldığını öne süren Kazak Türkü Gulbakhar Jalilova ise özerk bölgeye Mayıs 2017’de iş ziyaretine gittiği sırada polis tarafından ansızın alıkonulduğunu ve kamplarda 15 ay tutulduğunu söyledi.
Jalilova, hapishane üzere bir odada kimileri 14 yaşında olan 20 bayanla kaldığını belirterek, her 10 günde bir odadaki bayanlarla kampın avlusunda soyunmaya ve güvenlik vazifelilerinin önünde çömelip kalkmaya zorlandıklarını anlattı.
Bir güvenlik vazifelisi tarafından tecavüze uğradığını ileri süren Jalilova, görevliye “‘Utanmıyor musun? Senin annen, kız kardeşin yok mu? Bana bu türlü bir şeyi nasıl yapabilirsin?’ dedim.” tabirlerini kullandı.
Jalilova, vazifelinin ise kendisine elektroşok verdiğini ve “Sen beşere benzemiyorsun.” halinde hakaret ettiğini aktardı.
Bayanların yüzde 80’i kısırlaştırıldı
Televizyona konuşan ve hekim olduğu belirtilen Gulgine isimli kişi, özerk bölgeden yurt dışına kaçan 300’e yakın bayanı incelediğini ve çabucak hepsinin kimi doğum denetim sistemlerine maruz kaldığını tespit ettiğini söz etti.
Gulgine, bayanların yüzde 80’inin kısırlaştırıldığını kaydederek, kampta kalan Uygur bayanların mevzuyu kendilerine söyleyene kadar bu türlü bir prosedüre maruz kaldıklarının farkında olmadığını belirtti.
Çin, eşit haklar sağladığını savunuyor
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, 1 Temmuz’da hususa ait yaptığı açıklamada Uygur Türklerinin nüfusunu azaltmayı hedefleyen zorla kürtaj savları karşısında tüm etnik kümelere eşit haklar sağlandığını savunmuştu.
Cao, “Çin hükümeti azınlıklar dahil tüm etnik kümelerin yasal haklarını ve çıkarlarını eşit formda koruyor.” tabirlerini kullanmıştı.
Çin’in Uygur Türklerine yönelik siyaseti
Çin’de son yıllarda Uygur Türklerinin yaşadığı Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde “eğitim merkezi” ismi altında faaliyet gösteren kamplar ile Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller, milletlerarası kamuoyu tarafından eleştiriliyor.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Kuruluna üye 22 ülke, 11 Temmuz’da, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygur Türkleri ve öteki azınlıklara yönelik muamelesini eleştiren ve kitlesel gözaltıların durdurulması davetinde bulunan mektubu imzalamıştı.
İnsan Hakları İzleme Örgütünün (HRW) raporunda, son 2 yılda Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde çok sayıda kişinin “önleyici polisiye tedbiri” ismi altında hatasız yere alıkonulduğu ve siyasi bakımdan tehlikeli olarak bedellendirilen bireylerin rastgele bir yargı kararı olmaksızın toplama kamplarına gönderildiği belirtilmişti.
BM ve öteki memleketler arası örgütler kampların incelemeye açılması davetlerini yinelerken, Çin ise şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine müsaade verdi. Çin makamları, BM yetkililerinin direkt bilgi almak hedefiyle bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise geri çeviriyor.
Çin’in Sincan’daki baskı siyasetine ait evrak
New York Times’ın geçen ay basına sızdırılan Çin idaresine ilişkin 403 sayfalık resmi dokümana dayandırdığı haberinde, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki güvenlik ünitelerine “nasıl hareket etmeleri gerektiğine dair verilen ayrıntılı talimatlar” dikkati çekmişti.
Dokümanın en az 200 sayfasında Çin Devlet Lideri Şi Cinping ve öbür Çinli yetkililerin, bölgedeki Uygur nüfusunun denetimi ve aralıksız kontrol yapılmasına ait talimatları yer alırken, İslam’ın yayılmasını önlemek için tedbir alınması ihtarında bulunulduğu görülüyordu.
Dokümanda, Şi’nin 11 Eylül saldırısı sonrası ABD’nin “terörle savaş” siyasetini örnek alarak bölgede yaşananları “terörizmle mücadele” olarak tanımladığı, güvenlik ünitelerine “asla merhamet gösterilmemesi” talimatı verdiği, öbür yetkililerin de bölgedeki kampları ve keyfi tutuklamaları yasallaştıran yorumlarının yer aldığı belirtilmişti.
Hürriyet
