NASA’nın 18 Şubat’a Mars’a indirmeyi başardığı Perseverance (Azim) keşif çalışmalarına başladı ve yüzeyden birinci fotoğrafları dünyaya gönderdi. NASA uzmanları fotoğrafları “Daha evvel görmediğimiz şeyler” diye yorumladı. Pekala Perseverance’ı kendisinden evvelkilerden ayıran farklar neler? İstanbul Teknik Üniversitesi Uzay Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Alim Rüstem Aslan Hürriyet’e şöyle anlattı:
“Daha evvel ihtimamla seçilmiş, basitçe iniş yapılabilecek alanlara iniş yapılmıştı. Bunlar bir tıp ‘teknolojik gösterim’ inişleriydi. Bu seferki projenin bir gayesi var. Maksat Mars’ta daha evvel hayat olduğunu kanıtlamak. Mars’taki hayatın kalıntıları mikrofosiller olabilir.
HELİKOPTER UÇACAK MI?
Seçilen krater itinayla seçilmiş bir vadi. Burası çok da dış tesirler tarafından bozulmaya uğramamış. Hasebiyle orada elde edilecek bulguların, fosillerin birinci halinden çok fazla değişmemiş olabileceği bedellendiriliyor. Bir de küçük bir helikopter gönderildi. Mars atmosferinde helikopterin havada tutunabilmesi için havanın ağır olması gerekir. Mars’taki soğuk hava bunun için değerli. Lakin oradaki atmosfer dünya atmosferinin yüzde 1’i yoğunluğunda. Bu durum orada havada tutunma kuvvetinin daha da az olmasına sebep oluyor. Dünyada bunun testleri yapıldı. Geniş bir grupla 6 yıl boyunca buna hazırlandılar. Artık birinci kere Mars’ın atmosferinde nitekim dünyada tasarlanmış bir sistemin hakikaten uçup uçamayacağı da pahalandırılacak.
‘İZCİ’ VAZİFESİ GÖRECEK
Bu kıymetli zira yerde muhakkak uzaklıklara gidebiliyorsunuz. Birçok mahzurlar ilerlemeyi yavaşlatabiliyor. Bu helikopterle havadan harekât kabiliyeti elde edilecek. Bu büsbütün bir deneme. 5 defa 90 saniyeye kadar uçuşlar yapacak. Bundan çıkacak sonuca nazaran bundan sonraki vazifelerde misal helikopterler, bilhassa beşerli vazifelerin oluşturulmasına yardımcı olmak üzere ‘izci’ misyonu görecek.”
KENDİSİ KÜÇÜK, MİSYONU BÜYÜK
“Mars’ın atmosferi Dünya’ya nazaran 100 kat daha ince. ‘Ingenuity’ minimum ölçüde hafif, azami ölçüde güçlü olarak tasarlandı. 1.8 kg tartısındaki helikopterin pervaneleri, Dünya’daki bir helikopterin pervanelerinden 10 kat daha süratli hareket ediyor.”
ATMOSFERİNDEN OKSİJEN ÜRETECEK
“Perseverance ile birinci kere Mars atmosferinden oksijen elde edilmeye çalışılacak. Mars atmosferi karbondioksit yüklü. Bu oksijen orada hem teneffüs için hem de yakıt ateşlemesi için kullanılabilecek.”
ÖRNEKLER 2030’DA DÜNYAYA GELECEK
“Toplanan örnekler özel kapsüller içinde saklayıp Mars’ta bir yere konulacak. Amerika’nın geliştirdiği öteki bir araç Mars’a inip örnekleri alacak. Avrupa Uzay Ajansı da bu örnekleri alıp yörüngeye çıkarıp oradan da dünyaya getirilmesini sağlayacak proje üzerinde çalışıyor. Örneklerin dünyaya dönüşü 2026 yahut 2029 yılında olacak.”
İŞTE MARS’TAN EN NET KARELER
Perseverance, Mars yüzeyine bu türlü indirildi.
Hürriyet
