Her hücrede, canlının genetik bilgisini içeren ve yaşamsal hadiseleri yöneten DNA ve RNA olarak isimlendirdiğimiz yapılar var. 4 farklı nükleobazın çeşitli kombinasyonlarla sıralandığı, göz rengimizden yaşayacağımız birtakım hastalıklara kadar tüm kıymetli bilgileri içeren bu yapılar ömür mühleti boyunca dış etkenlere bağlı olarak rastlantısal değişimlere uğruyor. Bu değişimlere mutasyon deniyor. Genetik yapının küçük kesimlerinde yaşanan bu değişim, üretilen proteinleri, enzimleri hatta canlının fizikî yapısını bile değiştirebiliyor. Virüsler de, içerisinde genetik materyal barındırdığı için mutasyona uğrayabiliyor. Bu mutasyonların sonucu olarak da yeni cinsler ortaya çıkıyor.
Koronavirüsün dış zarında, hücreye tutunarak bedende enfeksiyon oluşturmasını sağlayan S proteini (spike) diye isimlendirilen yapıların, oluşan bir mutasyon sonucu artması ve bunun sonucunda virüsün daha bulaşıcı hale gelmiş olduğunu saptayan bir çalışma var. Fakat bu tesir laboratuvar ortamında elde edilmiş müşahedelerin sonucunda ortaya çıktı. Gerçekte salgına nasıl tesir ettiğini söylemek için erken.
Aşılar etkilenir mi?
Yeni tip koronavirüse karşı yüzlerce aşı çalışması sürüyor. Ekim ayı prestijiyle 10 tane aşı adayı denemelerde son basamak olan üçüncü faza geçmiş durumda. Aşı çalışmalarında bu kadar ilerlenmişken mümkün bir mutasyonun bu çalışmaları yavaşlatacağı konuşulsa da mutasyonların aşı çalışmalarını çok fazla etkilemeyeceği bilim çevrelerince öngörülüyor.
Virolog Semih Tareen, SARS-CoV-2 virüsünün yapısı gereği grip virüsü kadar süratli mutasyona uğramayacağını, bir halde mutasyona uğramış olsa dahi aşıda yapılan ufak değişikliklerle her sene yenilenen lisanslarla kullanılabileceğini söylüyor.
Mutasyonları takip etmek mümkün
Açık bilim kaynaklarında koronavirüsün geçirdiği mutasyonların seyrini gösteren bir vakit çizelgesi ve yayılımını gösteren bir harita ile gelişmeleri takip etmek mümkün. Bu kaynaklardan yararlanarak hangi ülkede hangi cinsin daha yaygın olduğu inceleniyor ve salgın ve mutasyon ortasındaki alaka tahlil ediliyor.
Sonuç olarak koronavirüsün mutasyon ile daha bulaşıcı ve ziyanlı hale gelmesinden daha çok, şimdilik salgına karşı alınan tedbirlerin gerekliliği önceliğini müdafaaya devam ediyor.
Hürriyet
