Geçtiğimiz 6 Temmuz Pazartesi günü çoğumuzun pek duymadığı hususî bir gündü. Bugün tüm dünyada “Zoonoz Günü” olarak biliniyor. Louis Pasteur tarafından kuduz aşısının muvaffakiyetle tasarrufunun baz alındığı 6 Temmuz 1885 tarihine atfen her yıl tıpkı gün “Dünya Zoonoz Günü” olarak belirlenmiş. Günün bu yıl munfasıl bir ehemmiyeti var çünkü yaşamakta olduğumuz Covid-19 salgını da hayvanlardan kişilere geçen yani “Zoonotik” bir hastalık.
Hafta başında, BM Etraf Programı (UNEP) ve Memleketler arası Hayvancılık Araştırma Enstitüsü (ILRI), gayrı salgınlar oluşmaması için toplulukları tedbir almaya çağıran bir rapor yayınladı. Raporda, zoonotik marazların kişilere geçmemesi için tedbirler alınması gerektiği aksi hâlde daha fazla salgının ortaya çıkacağı konusunda ihtar da içeriyor.
Alınması gereken tedbirlere de konum verilen raporda, hayvansal azığa artan talebin azaltılması, doğal kaynakların korunması, kentleşme, bilinçsiz tarım pratiklerinden vazgeçilmesi, yaban hayatın korunması ve iklim değişikliğinin durdurulması cephesinde tavsiyeler bölge alıyor. Münhasıran üzerinde durulan mevzuysa, gelecekteki salgınları önlemek için, doğal etrafımızı korumak konusunda çok daha bilinçli olmamız gerektiği cephesinde. Bilim kişileri da doğal hayatı bozmaya devam edersek, önümüzdeki yıllarda hayvanlardan kişilere geçen Ebola, MERS, Zika, SARS, Covid-19 üzere marazların benzerilerini yaşamaya devam edebileceğimizi belirtiyorlar. Raporda, kişilerde bilinen bulaşıcı illetlerin yaklaşık yüzde 60’ı ve ortaya çıkan tüm bulaşıcı marazların yüzde 75’i zoonotiktir, büyük ölçüde kişiler, hayvanlar ve etraf arasındaki artan etkileşim nedeniyle ortaya çıkmaktadır haberine de bölge verilmiş.
2050 yılına kadar ‘karbon nötr’ bir dünya
Salgın periyodunda üretimin pek çok devlette durmasıyla CO2 emisyonlarında bir düşüş yaşanıyor. Nature İklim Değişikliği mecmuasında, 19 Mayıs 2020 tarihinde yayınlanan araştırmaya nazaran, global karbondioksit emisyonlarının, Covid-19 salgını sırasında yaşanan toplumsal izolasyon nedeniyle bu yıl, yüzde yedi nispetinde düşebileceği öngörülüyor. Ama alışılagelmiş yaşama dönüş tüm bu azalmayı tekrar yok ediyor. Halbuki, Paris Anlaşması’nda hedeflenen global ısınma amaçlarını yakalayabilmek için daha farklı, daha etraf dostu kaideler gerekiyor. Bu sebeple de yeni teşebbüsçüler artık yeşil yani etraf dostu ve sürdürülebilir işlere yatırım yapıyor.
Son yirmi yılda, zoonotik marazların yüz milyar ABD dolarından fazla zarara yol açtığı bildiriliyor. Buna Covid-19 salgınının yol açtığı yaklaşık 10 trilyon ABD doları ekonomik zarar da eklendiğinde, tablo daha da dramatikleşiyor. OECD raporlarına bakıldığında ise işsizlik nispetinin, 2020’nin dördüncü çeyreğinde yaklaşık % 10’a ulaşarak son yüz yılda yaşanan 2. en yüksek noktaya geleceği öngörülüyor.
Artık insanoğlunun önünde gidebileceği üç yol var; ya bu formda devam ederek her şeyi tüketip gelecek nesillere sorun bırakacak yahut bilinçli yaşayarak, iklim ve etraf dostu önlemlerle yeni bir iktisat yaratacak. Üçüncü için ise ümidimiz Elon Musk. Kim bilir, tahminen de dünyayı böylelikle bırakalım Mars’da önümüze bakalım diyeceğimiz bir gün de gelebilir.
Her şeye karşın dünyamızı sıklaştırmak, hayat kalitemizi artırmak istiyorsak devletlerin sürdürülebilir tarım, hayvancılık, sanayi ve doğayı müdafaa cephesinde yeni stratejiler geliştirmesi gerekiyor.
Serap TORUN
twitter.com/seraptorun73
Hürriyet
