ALTERNATİF turizm çeşidi olarak yat turizmi deniz turizminin kıymetli bir kısmı olarak dikkat çekiyor. Lakin son periyotta lisanssız, faturasız ve sigortasız olarak cins yapan ‘korsan’ yatlar bölümün kanayan yarası haline dönüştü. Pandemi sebebiyle yabancı turistten yoksun kalan tekne ve yat bölümü, talebin arttığı periyotta ise evraksız işletmecilerle boğuşuyor. Özel teknesi ile fatura kesmeden, charter lisansı olmadan, arkadaşını konuk eder üzere cinse çıkartan kaptanlar, bölümü zora sokuyor. Tüketici de daha uygun fiyatlı olması münasebetiyle evraksız teknelere yöneliyor. Ticari bir süreç gösterilmemesi hasebiyle bu üzere seyahatlerde ise tüketicinin rastgele bir sigortası olmuyor.
TRANSLOG HUDUDU KAİDE
Tüm teknelerin limandan çıkış için aldığı translog için özel teknelere bir hudut getirilmediğini vurgulayan yat bölümü uzmanlarından Olgaç Esin, Hürriyet’e özel olarak yaptığı açıklamada, “Zor ve boş geçen mayıs ve haziran başından sonra kapıların açılması ve bayramın yaklaşması ile birlikte tekne kiralamaya talep arttı fakat döviz kuruna endeksli olarak TL pahasında fiyatlar çok yükseldi. Bunu fırsat bilen ‘korsan tekneciler’ ortaya çıktı. Özel tekneyi fatura kesmeden, charter lisansı olmadan kendisi kaptanlık yaparak ticari translog almadan charter teknesi olarak işletiyorlar. Bu mevzuda aşikâr cezalar olsa da yasalar ticari faaliyeti ispatlayamadığımız sürece hiçbir şey yapamaz hale geliyor. Denetlemelerin artması ve alınabilecek transloglara sınırlamalar getirilmesi gerekiyor. Bunu önlemek için muhakkak Avrupa ülkelerinde özel teknelere senede 3 yahut 4 translog (sayılı) veriliyor. Bizim yaşadığımız meselede olduğu üzere özel teknelerin her hafta translog almasına müsaade verilmiyor. Böylelikle evraksız çalışmaların da önüne geçerek hem tüketiciyi hem de kesimi koruyorlar” dedi.
REZERVASYONLAR AĞIRLAŞTI
PANDEMİ münasebetiyle 2020 döneminin neredeyse tamamının kayıp olduğunu vurgulayan Olgaç Esin, “2021 yılında da döneme emsal senaryo ile başladık. Bahar aylarında kapanmanın tesiri ile deniz turizmi için gelecek yabancı turist öteki ülkeleri tercih etti yahut 2022’ye kaydırdı. 2019 yılı ve öncesinde bu aylarda yüzde 85-90 düzeylerinde doluluk ile çalışan şirketler bu sene bu iki aylık periyodu yüzde 30 düzeylerinde geçirdi. Haziran ayının ortasından itibaren yine hareketlilik başladı, temmuzda ise hem bayram tesiri hem de olağana dönüş ile rezervasyonlar dolmuş durumda” dedi.
İKİNCİ ELDE FİYATLAR UÇTU
SIFIR yatlarda en değerli artış unsuru olarak dikkat çekerken, bu ikinci ele de yansıdı. Lakin ikinci elde yükselen talep, fiyatların döviz bazında da artışına sahne oldu. Bilhassa özel yat sahipleri yükselen talep fırsatını pahalandırmak isteyerek çok yüksek fiyatlardan teknelerini satışa çıkarttı. Pandemi öncesi, 50 bin düzeylerinde olan Türk bayraklı teknelerin pandemi devri ve sonrasında 80-100 bin Euro düzeylerinde çıktığı belirtiliyor.
AMATÖR DOKÜMANA AĞIR İLGİ VAR
BİLHASSA Doğu Avrupa’lı turistlerin Türkiye’de deniz turizmini spor olarak gördüğünü ve yelkenli tipi teknelere yöneldiğini vurgulayan Olgaç Esin, “Onların tersine Türk tüketicisi kaptan, mürettebat, aşçı olmadan denize çıkmak istemiyordu. Lakin pandemiden sonra amatör denizcilik evrakı alanların sayısında önemli bir patlama oldu. Bu evrakın çok kolay verilmesi sebebiyle de denizde birçok deneyimsiz kaptan, teknelerin başına geçti. Bu da hem deniz kazalarının hem de kayıpların yaşanmasına sebep oldu. Bizim amatör denizcilik evrakımız Avrupa ülkelerinde geçerliliğini yitirdi” halinde konuştu.
Hürriyet
