İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Bilimleri Fakültesi Sapanca İçsu Eserleri Üretimi Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde jenerasyonunu günümüze kadar devam ettirmeyi başaran ”karaca” ve ”sivrişka” türü mersin balığının jenerasyonunun devamı için çeşitli çalışmalar yürütülüyor.
İÜ Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İhtilal Memiş koordinatörlüğünde yürütülen çalışmalarda, mersin balıklarının kuşağının sürdürülmesi için 2 büyük havuz kuruldu.
Havuzlarda bakımları ihtimamla yapılan mersin balıklarının yumurta gelişimi, belli vakit dilimlerinde ultrasonla takip ediliyor.
Hareketleri titizlikle takip edilen mersin balıklarının, uygun vakitte yumurtlamaları sağlanarak kuşağının yok olmamasının önüne geçiliyor.
Prof. Dr. Memiş, mersin balıklarına günümüzün ‘dinozorları’ denildiğini ve varlıklarının 200 milyon yıl öncesine dayandığını söyledi.
Dünyada 26 tıp mersin balığının bulunduğunu, Türkiye sularında yalnızca 5 tipinin yaşadığını ve bunlardan 3 çeşidin hala Türkiye sularında bulunabildiğini belirten Memiş, “Bu balıklar 100-150 sene ortasında yaşayabiliyorlar. Yükleri bir tonun üzerine çıkabiliyordu lakin günümüzde jenerasyonu tükenme tehlikesi altına girdi.” diye konuştu.
Memiş, mersin balıklarının tatlı sularda yumurtaladığını ve denizlerde beslendiklerini lisana getirerek, şöyle devam etti:
“Bu balıkların tabiatta yumurtalama alanları çeşitli nedenlerle azaldı. Bu nedenle Kültür Balıkçılığıyla jenerasyonu tükenme tehlikesi altına olan bu tiplerin üretimini gelecek kuşaklara taşımak için bizlere vazife düşüyor. Türkiye’de 2000’li yıllardan beri bakanlıkla birlikte üniversite olarak mersin balığının kuşağının devamı için Sapanca’da çalışmalar yapıyoruz. Balıklar için özel havuz yaptık ve bu alanda onların bakımını sağlıyoruz. Mersin balıkların nizamlı olarak beslenmelerini ve denetimlerini yapıyoruz. Kış aylarında yumurtlamaya yakın dişi ve erkekleri tespit ediyoruz. Su sıcaklığının soğuk olduğu periyotta onları ayırarak su sıcaklığının 14-15 dereceye geldiği mayıs ayında jenerasyonunun devam için uygun vakitte denetimli olarak yumurtlamalarını sağlıyoruz. Mersin balıklarını daima müşahede altında tutuyoruz. Maksadımız yavru balık üreterek bakanlık denetiminde tabiatla buluşturmak ve doğal ortamlarda jenerasyonunun devamını sağlamak.”
Mersin balığının uzun yaşadığı için farklı cinslerin farklı üreme dönemlerinin olduğunu anlatan Memiş, yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda balıkların kültür ortamından yumurtlama müddetini 10-15 yıldan 4-5 yıllara düşürüldüğünü vurguladı.
“Mersin balıklarından asla vazgeçilmemesi gerekiyor”
Mersin balıklarından asla vazgeçilmemesi gerektiğinin altını çizen Memiş, balıkların ırmaklardaki yumurtlama alanlarının yok olmamasının değerli olduğunu tabir etti.
Memiş, balıkları doğal ortamlarında bulundurmak gerektiğini aktararak, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Çalışmalarda Tuna Irmağı’nın Romanya kıyılarından bırakılan balıkların bizim sularımıza gelebildiğini tespit ettik. Ülkemizden giden balıklar da Karadeniz’de kıyısı olan öteki ülkelere gidebiliyor. Yaşadıkları ırmakta kurulan hidroelektrik santrallerinde bu balıkların geçişine uygun balık geçitleri yapmalı ve hareket alanlarını sınırlandırmamalıyız. Bilhassa Sakarya Irmağı’nda hala varlığı tespit edilen bu balıkları yaşatabilmemiz için HES’ler üzerinde var olan lakin çalışmayan balık geçitlerini yenileyerek balıkları tabiatında yaşatmaya devam etmemiz gerekiyor.”
Hürriyet
