Almanya’da muhafazakâr kanat Hristiyan Demokrat/Hristiyan Toplumsal Birlik Partileri’nin (CDU/CSU) başbakan adayı ve Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti Başbakanı Armin Laschet, yıllardır Almanya’da yaşayan Türk kökenli insanların bu toplumun bir modülü olduğunu vurgularken, “Türkler ülkemizi zenginleştiriyorlar” dedi. Laschet, başbakanlığını yaptığı Kuzey Ren Vestfalya (KRV) Eyaleti’nin Berlin temsilciliğinde Hürriyet’in sorularını yanıtladı.
TÜRK GÖÇÜNÜN 60’INCI YILI
– Çok sayıda konuk emekçi ailenin yaşadığı bir kentte doğup büyüdünüz. O devirle ilgili ne üzere anılarınız var?
– Ekim ayında Türkiye ile Almanya ortasındaki iş gücü muahedesinin 60’ıncı yılını kutlayacağız. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ekonomik mucizenin gerçekleşmesine yardımcı olan birçok insan bize geldi. Memleketim Aachen’de ve bölgede göçmenler madencilikte, öbür yerlerde çelik ve otomotiv sanayilerinde, örneğin Köln’deki Ford’da çalıştılar ve Kuzey Ren Vestfalya’da (KRV) toplumun bir kesimi oldular. Okula gittiğimde Türkçe ömür hikayesi olan bir iki çocuk vardı. Bugün öğrencilerin neredeyse yüzde 40’ının göçmenlik geçmişi var. Bu da toplumumuzun nasıl değiştiğini gösteriyor.
TÜRKİYE İLE PROJELERİMİZ VAR
– Türkiye yahut Türk sözcüğünü duyduğunuzda aklınıza ne geliyor?
Her şeyden evvel aklıma, Türkiye’den gelenlerin Almanya’daki en büyük göçmen kümesi olduğu gerçeği geliyor. Türkiye tıpkı vakitte, burada yaşayan çok sayıda Türk vatandaşı ve Türk kökenli vatandaş ve bunun sonucunda ortaya çıkan çeşitli sivil toplum, ekonomik ve kültürel irtibatlar nedeniyle KRV eyaleti için de büyük kıymet taşımaktadır. Ülkemizi zenginleştiriyorlar. Türkiye bizim NATO ortağımız ve birçok ortak projemiz bulunmaktadır. Ayrıyeten dostlar ortasında eleştirel sorular da sorulabilir. Türkiye’de hukukun üstünlüğü ve insan haklarındaki eksiklikler büyük bir kaygı konusu olmaya devam etmektedir. Türk hükümeti temsilcileriyle yaptığım görüşmelerde bunu her vakit lisana getiriyorum. Göç kelam konusu olduğunda, Türkiye ile yapılan mutabakat tertipli bir yolu mümkün kılmıştır: Türkiye, yaklaşık dört milyon Suriyeli mülteciyi kabul ederek Suriye’deki insani felaketle başa çıkmaya büyük katkı sağlamıştır. AB’nin bu hususta yardımcı olması kıymetlidir ve bu bize yasadışı göçle birlikte uğraş etme fırsatı verir.
– Artık, 60 yıl sonra, Türk göçmenler ortasında yalnızca emekçi değil, birçok patron de var. Bu Almanya için ne manaya geliyor?
Bu çok iyi bir gelişme. Artık orta ölçekli şirketleri yöneten ve kıymetli patronlar olan Türk göçmenlik geçmişine sahip birçok insan var. BioNTech’in kurucuları Uğur Şahin ve Hasret Türeci’yi düşünün. Şahin’in babası, çocuğu dört yaşındayken, Ford’a konuk emekçi olarak geldi. Daha sonra liseye giden Şahin, birinci Türk asıllı kişi olarak, yılının en düzgünü olarak- lise bitirme imtihanını (Abitur’unu) – yapıyor ve sonra üniversiteye gidiyor. Ve artık tüm dünya için bir korona aşısı geliştiriyor. Aşı mucitleri ve futbolcuların ötesinde daha az bilinen pek çok örnek var, ardında tam olarak bu çeşit muvaffakiyet öyküleri var.
– Birçok eyalet DİTİB (Diyanet İşleri Türk İslam Birliği) ile çalışmak istemiyor. Bu neden bu türlü?
1961’de birinci göçmenler Almanya’ya geldiğinde Alman devleti, (Türk Diyanet İşleri’ne bağlı) DİTİB’in dini hizmetlerle ilgilenmesinden mutluydu. O vakitler Türkiye çok güçlü Kemalist bir devletti. Orada birçok şey değişti. Bu nedenle artık DİTİB’in dini hizmet kapsamındaki vazifelerini anayasaya uygun olarak yerine getirdiğini görmek gerekir. KRV’de biz DİTİB ile diyalog halindeyiz. Dinin Türk devletinin siyasetinden başka olmasını bekliyoruz. İmamların da uzun vadede olabildiğince iyi Almanca konuşmalarını ve Almanya’da eğitim görmelerini istiyoruz.
‘TÜRK ARMİN’İ HAKARET İÇİN KULLANIYORLAR
– ‘Türk-Armin’ olarak da anıldığınız duyuluyor. Bu kelam nereden geliyor ve ne tabir ediyor?
Bu kelam, bir vakitler ahenk siyasetimi ve Türk kökenli insanlara olan takdirimi fazla angajeli bulanlar tarafından bir hakaret, küfür olarak düşünülmüştü. Nitekim de, Türk kökenli olanlar da dahil olmak üzere çok sayıda göçmenle çok iyi münasebetlerim var. Örneğin Türk derneklerini ve cami cemaatlerini ziyaret ettiğimde, 15 yılı aşkın bir müddet evvel Ahenk Bakanı olarak başlattığım çalışmayı hâlâ unutmadıklarını görüyorum.
AB BU KADAR BÜYÜK BİR ÜLKEYİ KABUL EDEMEZ
– CDU ve CSU Türkiye’nin AB’ye tam üyeliğini neden istemiyor?
Bir kurum olarak AB şu anda 80 milyon nüfuslu, bu kadar büyük bir ülkeyi kabul edebilecek durumda değil. Ayrıyeten, Türkiye’nin hukukun üstünlüğü ve insan hakları alanlarındaki eksiklikleri konusunda hâlâ çok telaşlıyız. Türkiye’nin tam üye olmadan Avrupa iç pazarına girmesinin yollarını bulmalıyız. 27 AB ülkesi, öbürleri onlara katılmadan evvel kendilerini reforme etmelidir. Lakin, Türkiye ile NATO’daki ortak çalışmamızın ötesine geçen yakın ve özel bir iştirake gereksinimimiz var. Türkiye’de de birçok insan bunu düşünüyor.
– Türkiye’den ne bekliyorsunuz?
Türkiye’nin bir vakitler Avrupa Konseyi’nde tanıdığı prensiplere dönmesini bekliyorum. Bilhassa basın özgürlüğü kelam konusu olduğunda. Tayyip Erdoğan, başbakanlık devrinin başında Türkiye’de demokrasi ve azınlık hakları için çok şey yaptı. Ne yazık ki, son yıllarda bu alanlarda birçok geri adımlar atıldı. Birinci ıslahatların yine başlatılmasını bekliyoruz.
Hürriyet
