, döviz, senedi üzere risk oranı yüksek yatırım araçlarını sevmeyen yatırımcı profilinin beğenilen yatırım araçları; B tipi yatırım fonları, Kişisel Emeklilik Sistemi ve reponun yanında tahvil, bono ve Eurobond olurken; son yıllarda Eurobond’lara olarak ilgi epeyce yükseldi.
En yalın haliyle, devletin ya da özel bölümün finansman sağlamak maksadıyla çıkardığı pahalı kağıdın vadesi bir yıldan kısa ise bono, bir yıldan uzun ise tahvil olarak isimlendirilirken; bu kıymetli kağıdın yabancı para cinsinden çeşidi ise Eurobond olarak tanımlanmaktadır.
Tahvil yatırımcısı uzun vadeli sabit getirili bir yatırımcı profiline sahip olurken; şu anda bu yatırım araçlarının 19 bin 963 yatırımcısı olup, toplamda da 176.7 milyar TL süreç hacmi bulunuyor.
Pekala, risk oranı düşük yatırım araçlarından olan tahvil ve bonoyu direkt mı almak daha makul, yoksa yatırım fonu olarak almak mı; Eurobond satın almak isteyen yatırımcı Eurobond’u nasıl alabilir; Tahvil, bono ve Eurobond ortasındaki farklar nelerdir… Tüm bu soruları ve daha fazlasını Tuncay Turşucu Araştırma ve Danışmanlık Kurucusu Tuncay Turşucu ve Gedik Yatırım Başekonomisti Serkan Gönençler hurriyet.com.tr’ye anlattı.
Tahvil, bono ve Eurobond ortasındaki farklar nelerdir? Hangi yatırımcı profili için hangi yatırım aracı uygun olur?
Tuncay Turşucu: Aslında hepsi sabit getirili menkul değer sınıfında kıymetlendirilebilir. Eurobond’un tek farkı döviz cinsinden olmasıdır. Tahvil ve bono ise TL cinsindendir. Vadesi 1 yıldan az ise, bono olarak, 1 yıldan uzun vadeli sabit getirili menkul değerleri tahvil olarak isimlendiririz. Çoklukla risksiz yatırım araçları kategorisinde kıymetlendiririz. Makul bir vadede muhakkak bir getiri sunmaları açısından risk sevmeyen ve daha garantici yapıda olan yatırımcılara uygundur. Özetle mevduat yatırımcıları daha çok tercih ederler.
Eurobond için ayrıyeten şunu söyleyebiliriz. ABD Doları yahut cinsinden olurlar ve tekrar Tahvil-Bono üzere makul bir vadede makul bir getiri verirler. Buradaki fark birebir vakitte döviz cinsinden olmasıdır. Yurt içinde Eurobond yatırımcıları hem döviz bazında faiz gelirinden faydalanacakları üzere hem de vade sonunda döviz kurlarının artması ya da düşmesi sonucunda TL bazında getirileri değişkenlik gösterebilir. Bilhassa son yıllarda TL’nin daima kıymet kaybetmesi, enflasyonun yükseliş içinde olmasından ötürü Eurbond’lara ilgi çok yükselmiştir.
Serkan Gönençler: Tahvil, bono ve Eurobond temelde birebir özelliklere sahip enstrümanlardır. Ülke hazinelerinin yahut kamu ve özel bölüm şirketlerinin finansman sağlamak hedefiyle ihraç ettikleri borçlanma araçlarıdır. Tahvil ve bono tarifini belirleyen faktör vadedir. 1 yıldan kısa vadeyle ihraç edilen borçlanma araçları “bono”, 1 yıldan uzun vadeli olanlar da “tahvil” olarak isimlendirilmektedir. Eurobondlar ise yurtdışından kaynak sağlamak gayesiyle döviz cinsinden ihraç edilen (genelde) uzun vadeli borçlanma araçlarıdır.
Durasyon, tahvilin ortalama vadesini söz eder ve tahvilin riskliliği konusunda değerli bir göstergedir. Tahvilin vadesi uzadıkça faiz değişimlerine olan hassasiyeti artar, yani tahvilin vadesi uzadıkça, faizlerde 1 ünitelik değişimin tahvil fiyatında yaptığı tesir de artar. Hasebiyle, riske daha hassas ve ana para kaybına tahammülü daha az olan yatırımcılar, mümkün faiz artışlarından daha az etkilenmek için bono ya da kısa vadeli tahvil almayı tercih etmelidir. Lakin bu durumda da, potansiyel faiz düşüşlerinde daha az getiri sağlanacağı unutulmamalıdır. Faizlerin yükseleceğini düşünen bir yatırımcı, sabit getirili tahvil almak yerine değişken faizli tahvil almayı tercih edebilir. Lokal para ünitesinin bedel kaybından korunmak isteyen yatırımcılar da, döviz mevduatından daha yüksek getiriler sunan Eurobondları tercih edebilir. Lakin, yatırımcının bu durumda piyasa riski de aldığını, yani faizlerin artması durumunda ana para kaybına uğrayabileceğini de akılda tutması gerekiyor.
: İlginizi Çekebilir
- ‘Yurt dışı altınlarımızı getirdik’ Erdoğan: İktisadımızı taarruzlara karşı güçlendirdik
- Şenol Güneş’ten ‘istifa’ ve Belözoğlu açıklaması! ‘Ahlaksızlık, kepazelik…’
- Tek ya da çift doz aşı olanlar: Bu semptomlara dikkat!
Tahvil faizlerinin yükselmesi ne manaya gelir? Yatırımcı bu durumda nasıl bir konum almalıdır?
Tuncay Turşucu: Tahvillerinde fiyatları vardır. Bu fiyatlar hem faize hem vade sonuna kalan gün sayısına hassastır. Faizler yükseldikçe tahvil fiyatları düşer, faiz düştükçe tahvil fiyatları artar. İkinci el piyasası olmayan bir tahvile yatırım yaptıysanız mesela özel kesim şirket tahvilleri üzere, vade sonuna kadar bir şey yapamazsınız, tutmak zorundasınız. Bunların satışını yapan kurum sizden vadesinden evvel belli bir iskonto karşılığında almayı kabul edebilir. Bu özel kurallarda yazılıdır.
Lakin ikinci el piyasası varsa, mesela Borsa İstanbul Tahvil ve Bono Piyasasında süreç gören bir tahvil ise, yatırımcılar sahip oldukları tahvilleri piyasadan alıp istedikleri vakit satabilirler. Yakın gelecekte faizlerin yükseleceğini (fiyatların düşeceği) düşünüyorsa tahvil piyasalarında satış, faizlerin düşmesini (fiyatların yükselmesi) bekliyorlarsa tahvil piyasalarında alış istikametli hareket edebilirler. Lakin çoklukla Tahvil yatırımcısı uzun vadeli sabit getirili bir yatırımcıdır.
Serkan Gönençler: Tahvil faizleri ve tahvilin fiyatı birbirine karşıt orantılıdır. Buna nazaran, tahvil faizlerinin yükselmesi, tahvil fiyatının düşmesi manasına gelir. Tahvili (bonoyu) vade sonundan evvel elden çıkaracak bir yatırımcı bu fiyat değişimlerinden etkilenmektedir. Faizlerin yükselebileceğini düşünen bir tahvil yatırımcısı, daha kısa vadeli tahvilleri ya da değişken faizli tahvilleri tercih etmelidir. Bununla birlikte, tahvilin fiyatı vade sonu yaklaştıkça artmakta ve vade sonunda 100 nominal bedeline ulaşmaktadır. Buna nazaran, tahvili (bonoyu) vade sonun kadar tutacak bir yatırımcı için faiz değişimlerinin çok bir kıymeti yoktur.
Eurobond almak için belirlenen koşullar nelerdir? Küçük yatırımcı nasıl Eurobond yatırımı yapabilir?
Tuncay Turşucu: Finansal kuruluşlar üzerinden Eurobond alınabilir. Günümüzde digital yatırımların artması sonucunda hesabınızın bulunduğu kuruluşların internet siteleri ve aplikasyonları üzerinden bile bu süreç rahatlıkla yapılabilir. Çoklukla Eurobond alımı için en az 1000 ABD Doları yahut Euro büyüklük aranır. Yatırımcı hangi kuruluşla çalışıyorsa müşteri temsilcisine sorarak ayrıntılı bilgi almalıdır.
Serkan Gönençler: Ferdî yatırımcının bankalar kanalıyla eurobondların ikinci el alım satımını yapması mümkündür. Bunun için bankada bir döviz hesabı açılması gereklidir.
Yatırımcılara direkt tahvil, bono almayı mı önerirsiniz; yoksa yatırım fonu halinde satın almak mı daha makul olur?
Tuncay Turşucu: Öncelikle tahvil bono yatırımına uygun bir yatırımcı profiliniz olmalı. Şayet hakikaten riski sevmeyen düşük riskli profildeyseniz bu biçim yatırımlar sizin için uygundur. Şayet pay senedi yatırımı üzere fiyat dalgalanmaları yüksek olan ve kısa vadede yüksek risk ve yüksek getiri arayan birisi iseniz size uygun olmayacaktır. Küçük yatırımcılar için her vakit yatırım fonu formunda sepet yatırımları tavsiye ederim. Zira profesyoneller tarafından yönetiliyor ve sizin ekstra bir vakit ayırmanız gerekmez. TEFAS’dan yatırım fonu performansları görülebilir ve karşılaştırma yapılabilir. En istikrarlı ve başarılı geçmişe sahip yatırım fonu yahut fonları tercih edilebilir.
Serkan Gönençler: Tahvil ve bonolar “sabit getirili” statüsünde bedellendirilen menkul değerler olsa da, üstte da bahsettiğimiz üzere, getirileri vadesi içinde faiz değişimlerinden etkilenmekte, önemli yararlar ya da anapara kayıpları yaşanabilmektedir. Bu nedenle, faizlerin ne tarafa gideceği konusunda fikri olmayan amatör bir yatırımcı için yatırım fonu almak daha gerçek bir tercih olabilir.
BU GÖRÜNTÜ İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Hürriyet
