Washington Üniversitesi’nin sıhhat istatistikleri kısmından mütehassıslar (Institute for Health Metrics and Evaluation) bugün dünya çapında ortalama 2,4 civarında olan doğum orantısının, 2100 yılına gelindiğinde 1,7’ye kadar düşeceğini, dünya nüfusunun da 2064’ten itibaren düşüşe geçeceğini öngörüyor.
1. Fakir memleketler açısından olumlu olabilir
Gezegenin farklı yerlerinde farklı kısımlar değişimden farklı etkilenecek.
Doğum nispetlerinin düşmesi aslında ekonomik gelişmişlikle yakından ilgili.
Fakir memleketlerde bayanların eğitim ve iş hayatına daha çok iştiraki, daha iyi iş imkanları bulmaları ve doğum denetimine erişimin artması, daha az doğum, daha az çocuk vefatı demek.
Binaenaleyh düşük gelirli devletler için doğum orantıları ömür standartlarının yükselmesi manasına gelebilir.
Her bir çocuğa gelirden düşen hissenin artması ile sıhhat ve eğitim imkanlarının da gelişeceği söylenebilir.
Ancak doğum nispetleri aslında yıllardır düşmekte olan devletler açısından bu düşüşün devamı yeni problemler yaratacaktır.
Bu memleketlerin yaş ortalaması yükselirken, çalışabilir etkin nüfusun, vergilerin azalması ile birlikte, büyüyen yaşlı nüfusun bakımı için neler yapılabileceğini planlaması gerekiyor.
2. Emeklilik yaşının yükselmesi gerekebilir
Kişilerin emekli olmak için daha uzun mühletler çalışması gerekebilir.
Nüfusun yaşlanmasıyla ilgili en büyük tasalardan biri, bu kişilerin yaşlandıklarında hasta ve sıhhatsiz olacağı öngörüsüne dayanıyor.
Lakin tıpta ve bilimde sağlanan ilerlemeler ile kişilerin ömür beklentisi yani ömrü giderek uzarken umumi olarak “sağlıklı ömür beklentisi” de uzuyor.
Savaş üzere olağan dışı koşullar yaşayan Suriyecdışında dünyanın çabucak her bölgesinde yeni doğan bebeklerin, çok değil yirmi yıl evvel, 2000 yılında doğan bebeklere kıyasla, sağlıklı ömrünün beş yıl daha uzun olacağı öngörülüyor.
Ruanda’da yeni doğan bir bebeğin sağlıklı ömür beklentisi, 2000 yılında doğan birine nazaran ortalama 22 yıl uzadı.
Birleşik Krallık, Almanya, ABD üzere kişi başına gelir seviyesi daha yüksek memleketlerde tıpkı devir içinde sağlıklı ömür beklentisi bir ila üç yıl arasında artış gösterdi.
Bu nedenlerle Oxford Yaşlanan Nüfus Enstitüsü’nden profesör Sarah Harper yaşlanan nüfus konusundaki tasaları abartmamak gerektiğini söylüyor.
“Yaşlanan yetişkinlerin sıhhati 20-30 yıl evvelkilere kıyaslandığında bile çok daha iyi” diyen Harper’a nazaran yaşlıların daha uzun mühletler sağlıklı bir formda yaşayıp çalışabilir ve pek canlı bir hayat sürebilirler.
Oxford Üniversitesi’nden Dr Hannah Ritchie de, buna ek olarak, 50 yıl sonra iş ömrünün, çalışma koşullarının büsbütün değişmiş olabileceğini de göz önüne almak gerektiğine dikkat çekiyor.
3. Hükümetler sonları açmak zorunda kalabilir
Doğum nispetleri ve ömür beklentisi devletler bazında nüfusun artmasını ya da azalmasını belirleyen denklemin iki kıymetli ögesi ise, göç de üçüncüsü.
Nüfusu azalan ve yaşlanan memleketlerin gayrı devletlerden genç nüfusu çekmeye çalışmaları gerekebilir.
Bunun sonucu olarak dünyanın göçün çok daha hızlandığı ve etnik ve kültürel olarak çok daha karışmış bir konum olması olası.
4. Ana babalara destek artabilir
Geçmişte hükümetlerin nüfus artışını yavaşlatmak ya da artırmak için zorlayıcı tedbirler aldığı vaki.
Örneğin ana babalara uzun ebeveynlik ve çocuk bakım olurları üzere destekler sağlayan İskandinav memleketlerinde doğum orantılarının yükseldiği görüldü.
Binaenaleyh gelecekte nüfusu en süratli azalan gelişmiş memleketler, ana babalara daha cömertçe destek vererek doğum nispetlerini artırmayı deneyebilir.
Hükümetler bunun yanında, emeklilik yaşını ileri çekip, çalışanlara çocuk yetiştirmek için bir periyot iş hayatından çekilip, bunu daha ileri yaşlarda çalışarak telafi etme imkanı da sağlayabilir.
5. Bakım çalışanları tabipler kadar değerli olacak
Londra İktisat Fakültesi’nden (London School of Economics) Dr Tiziana Leone sağlıklı ömür ne kadar uzarsa uzasın yaşlı nüfusun artışıyla, bakım gereksiniminin da büyüyeceğini öngörüyor.
Dr Leone nüfusu yaşlanmakta olan memleketlerin sıhhat ve toplumsal bakım sestemlerinin bir bunalımla karşı zıdda kalabileceği ikazında bulunuyor.
Bu çeşit devletlerin giderek daha az çocuk ve doğum hekimine muhtaçlığı olacağını söylüyor, buna karşılık yaşlıların sıhhat ve bakımını üstlenecek iş gücünün yetiştirilmesine şimdiden başlanması gerektiğine işaret ediyor.
6. Muhtemelen etraf açısından iyi olacak
Profesör Harper insan nüfusunun azalmasının etraf ve doğal ömür açısından iyi olacağını düşünüyor.
Gelgelelim Dr Ritchie, iklim değişikliğinde insan nüfusundan çok ekonomik büyümenin rolü olduğuna dikkat çekiyor.
Uzun vadede ekonomik hayatın nasıl şekilleneceğini varsayım etmek güçlükle.
Şayet nüfusun azalmasına karşın tüketim artarsa, etraf tahribatı da azalmayabilir.
Tıpkı biçimde teknolojideki gelişmelerin nereye yanlışsız evrileceği de değerli. Etrafa verilen zararı azaltacak teknolojilere yatırım yapılıp yapılmayacağı da nüfustan daha tesirli bir faktör olabilir.
Hürriyet
