TÜFE’de 2021 yılı Haziran ayında bir evvelki aya nazaran %1,94, bir evvelki yılın Aralık ayına nazaran %8,45, bir evvelki yılın birebir ayına nazaran %17,53 ve on iki aylık ortalamalara nazaran %14,55 artış gerçekleşti.
Yıllık en düşük artış %2,01 ile alkollü içecekler ve tütün kümesinde gerçekleşti. Bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran artışın düşük olduğu başka ana kümeler sırasıyla, %6,13 ile haberleşme, %7,05 ile giysi ve ayakkabı ve %10,86 ile eğitim oldu. Buna karşılık, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran artışın yüksek olduğu ana kümeler ise sırasıyla, %26,29 ile ulaştırma, %25,69 ile mesken eşyası ve %19,99 ile besin ve alkolsüz içecekler oldu.
Aylık düşüş gösteren tek küme %0,01 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Ana harcama kümeleri prestijiyle 2021 yılı Haziran ayında en az artış gösteren ana kümeler %0,35 ile haberleşme, %0,80 ile sıhhat ve %0,88 ile besin ve alkolsüz içecekler oldu. Buna karşılık, 2021 yılı Haziran ayında artışın yüksek olduğu kümeler ise sırasıyla, %4,50 ile mesken eşyası, %4,46 ile cümbüş ve kültür ve %3,82 ile lokanta ve oteller oldu.
Haziran 2021’de, endekste kapsanan 415 unsurdan, 55 hususun ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 54 unsurun ortalama fiyatında değişim olmadı. 306 hususun ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
İşlenmemiş besin eserleri, güç, alkollü içkiler ve tütün ile hariç TÜFE’de 2021 yılı Haziran ayında bir evvelki aya nazaran %2,44, bir evvelki yılın Aralık ayına nazaran %9,08, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %18,16 ve on iki aylık ortalamalara nazaran %14,87 artış gerçekleşti.
İstanbul Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Prof. Dr. Sefer Şener, CNN Türk’te enflasyon sayılarını kıymetlendirdi;
Yüzde 1,94 yüksek bir sayı onu söyleyelim. Beklentilerin üzerinde bir sayı. ‘nın anketinde beklenen sayı 1,50 civarındaydı. Baktığınızda yılık bazda 17,53’lük enflasyon sayısı demek bu ve beklentilerin üzerinde bir sayı.
Haziran ayı 1,94 çıkınca bu beklentinin de üzerindeydi. Emeklilerimiz kontrattan hak ettikleri yüzde 3 oran var ve üzerine enflasyon sayısı ekleniyor. 5 aylık enflasyon 6,39 civarıydı. Artık 1,94’te buradan geldi. Bu şunu gösteriyor. 7,67 civarında üzerinden bir artırım gelme ihtimali var.
Emeklilerle .çalışanları da kapsayan kısmın mukavele ve 6 aylık enflasyonu koyacağız. Bu da 7,67 üzerinde bir sayı manasına geliyor. Geçen ay 0,89 civarıydı. Bu ay 1,94 düzeyinde. Memur emekli artırımları verilecek bu ay düşük çıkabilir deniyordu. Tam zıddı oldu. Bu sayıları değerlendirdiğimizde bu piyasanın ve Merkez Bankası’nın beklentisinin üzerinde çıktı. Bunun manevi ehemmiyeti, katiyetle sevinmiyoruz lakin memur emekçi alacakları artırım açısından bu sayılar pahalı.
Sayılar açıklanırken TÜİK’in sayıları kamuoyunda daima tartışılıyor. TÜİK, EUROSTAT’a entegre olmuş durumda. 460 üzerinde eser çeşidi var. Hangi gramajda aldığı fiyat da dahil olmak üzere EUROSTAT’a bildiriyor. TÜİK Avrupa İstatistik Ofisi’ne bunu bildiriyor. Bu tartışmalar bilimsel temeli olan tartışmalar değil.
Hangi kalemleri kullandığını TÜİK bildiriyor. Piyasanın kamuoyunun beklentisi düşük. Demek ki gerçek sayı buymuş. Başka türlü Avrupa Birliği, Dünya Bankası, IMF kabul etmez. Hangi kalemlerden bu sayıların alındığını biliyor.
Yüzde 3 toplu mukaveleden kaynaklanan bir hak var. Brüt sayılarla konuşuyoruz. Bu ay ve 6 aylık enflasyon sayısı eklenecek. Ki bu da 7,67’nin üzeri fakat sendikaların da alacağı kararla yüzde 8’in üstü çıkabilir. 3 bin lira alıyorsa emekli 240 liraya yakın artırım alacak diyebiliriz. Daha yüksek ya da orta nitelikle maaş alanlarda farklı biçimde.
Bu sayılar katılaşmamış lakin artırım farkı 7,67 üzeri hatta 8’lerin üzeri olacaktır. Enflasyondan etkilenenler sabit gelirliler. Münasebetiyle bu ay bu sayının bu biçimde gelmesi çok çok kıymetli. Toplu kontratlar görüşülecek. Netleştikten sonra bu sayılar verilecek. Toplumsal yardım alanlar da bu sayılara nazaran alıyor.
Temmuz itibariyle bu maaşlara yansımış olacak. Bunun görüşmeleri var. Kararlaştırılıp, netleştirilecek. Sabit gelirliler açısından çok kıymet tabir ediyor.
Enflasyon gerilemeye başladığı anda fiyatlar geriliyor demektir. Bu beklentilerimizi enflasyon gerilerse bunu da ağustos sonu eylül başı indirimleri bekliyoruz. Tarla eserlerinde olacak lakin başka eserlerde beklemiyoruz.
Hürriyet
