Zatî Dataları Muhafaza Şurası, internette “unutulma hakkı” ile ilgili karar aldı.
Şahsî Olguları Muhafaza Heyeti’nden yapılan açıklamaya nazaran, kimi vatandaşlar, Kurul’a başvurarak, çeşitli internet sitelerinde konum alan haberlerde geçen isim ve soy isimlerinin ya da haberlerin Zatî Dataların Korunması Kanunu kararları kapsamında silinmesini talep etti.
“Unutulma Hakkı” kapsamında kıymetlendirilmesi talep edilen müracaatları ele alan Kurul’un, kararı, internet sitesinden duyuruldu.
Kurul’un 23 Haziran 2020 tarihli kararına nazaran, arama motorları, Ferdî Donelerin Korunması Kanunu 3. hususunda mahal verilen tarif çerçevesinde “veri sorumlusu” olarak kabul edildi, arama motorları tarafından gerçekleştirilen faaliyetler de “kişisel olgu işleme” faaliyeti olarak değerlendirildi.
Karara nazaran, arama sonuçlarının indeksten çıkarılmasına yönelik taleplerle ilgili öncelikle arama motorlarına müracaatta bulunulacak. Done sorumlusu arama motorlarının bu talepleri reddetmeleri yahut müracaat sahibine yanıt vermemeleri halinde ilgili insanlarca Kurul’a şikayette bulunabilecek. Kimseler, Kurul’a müracaatta bulunurken tıpkı vakitte direkt yargı yoluna da gidebilecek.
Kararda belirlenen yol ve esaslar, arama motoru işleticisi şirketlere bildirilecek, unutulma hakkının uygulanabilmesini teminen muhabere kanallarının Türk vatandaşları tarafından da kullanılabilmesi sağlanacak.
Değerlendirmede dikkate alınacak kriterler
Karara nazaran, kişinin arama motorları üzerinden kendi ismi ve soyadı ile yapacağı bir arama sonucunda gösterilen sonuçların indeksten çıkarılmasına yönelik yapılacak değerlendirmede, ilgili kişinin temel hak ve özgürlükleri ile kamunun kelam konusu bilgiyi edinmesinden sağlayacağı menfaatler arasında bir istikrar testi yapılacak, yarışan menfaatlerden hangisinin ağır bastığı gözetilecek.
Kurul’un kararına nazaran, şikayetlerin kıymetlendirilmesi sürecinde öncelikli olarak dikkate alınacak kriterler sorular halinde belirlendi.
Sorular şöyle:
“- İlgili kişi kamusal hayatta değerli bir rol oynuyor mu?
– Arama sonuçlarının öznesi bir çocuk mu?
– Haberin içeriği gerçek mu?
– Haberler kişinin çalışma hayatı ile mi ilgili?
– Arama sonuçlarında taraf alan haber ilgili kişi hakkında hakaret, onur kırıcı, iftira niteliği taşıyor mu?
– Arama sonuçlarında bölge alan haber hususî nitelikli şahsî data niteliği taşıyor mu?
– Arama sonuçlarında ulaşılan haber yeni mi?
– Arama sonucunda ulaşılan haber kişi hakkında önyargıya sebep oluyor mu?
– Arama sonucunda bölge alan haber kişi açısından bir risk doğuruyor mu?
– Haber kişinin kendisi tarafından mı yayımlandı?
– Özgün içerik gazetecilik faaliyeti kapsamında işlenen dataları mi kapsıyor?
– İlgili insana ait haberlerin yayımlanmasında yasal bir mecburilik var mı?
– İlgili kimseye ait haber, ceza gerektiren bir hatayla mı ilgili?”
Kıymetlendirme sürecinde dikkate alınacak kriterler bunlarla hudutlu olmayacak, her somut hadise özelinde Konsey tarafından ek ölçütler de gündeme gelebilecek.
– Lider Bilir’in değerlendirmesi
Kurul’un kararını kıymetlendiren Ferdî Dataları Himaye Kurumu Lideri Prof. Dr. Faruk Bilir, “unutulma hakkı”nın, bireyin geçmişte hukuka münasip olarak yayılmış ve yanlışsız nitelikteki haberlerinin devranın geçmesine bağlı olarak erişimden kaldırılmasını ya da gündeme getirilmemesini talep edebilmesi halinde tabir edilebileceğini belirtti.
“Unutulma hakkı”nın, bireylerin internette kendi isimleriyle arama yapıldığında derlenen sonuçlar arasında kendileriyle ilgili haber, fotoğraf, ses, manzara, ve doküman üzere olgulara yan verilmemesini isteme hakkı olarak da isimlendirilebileceğini tabir eden Bilir, şunları kaydetti:
“Bu hak, kişinin geçmişine ait dijital ortamlarda var olan ve gayri şahıslar tarafından öğrenilmesini istemediği ferdî olgularının kaldırılmasını talep etme, yayılmasını engelleme hakkının bir yansımasıdır.
Avrupa Adalet Divanı kararlarında kabul gören ve AB Umum Olgu Muhafaza Tüzüğü kapsamında da kabul edilen unutulma hakkı, Türkiye’de 7 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe giren 6698 sayılı Zatî Olguların Korunması Kanunu’nda açıkça geçmese de kanunda mekan alan silme, yok etme ve anonim hale getirme üzere imha süreçleri kapsamında kıymetlendirilebilir.”
Hürriyet
