Cumhurbaşkanlığı, gelişmekle olan ülkelerin büyümesine Türkiye’nin bariz katkıda bulunduğu tespitini yaparak, risk priminin gerilediğine dikkat çekti. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2021 yılının birinci çeyreğinde dünya iktisadında yaşanan son gelişmeleri raporlaştırdı. Raporda dünya ve Türkiye iktisadına ait şu tespitler yer aldı:
LİDERLİK ÇİN’DE
“Gelişmekte olan iktisatların Çin’in kıymetli katkısı sayesinde yılın birinci çeyreğinde yüzde 9.5 oranında büyüdükleri iddia edilmektedir. Lakin, gelişmekte olan ülkeler kümesinde Çin’in katkısının yaklaşık 9.3 puan olarak hesaplandığı göz önüne alındığında, Çin haricindeki gelişmekte olan ülkelerin yılın birinci çeyreğinde sadece yüzde 0.2 oranında büyüme kaydettikleri varsayım edilmektedir. Bu devirde, Rusya, Meksika ve Endonezya üzere büyük iktisatların daralmış olması Çin haricindeki gelişmekte olan ülkeler kümesinin büyümesini kıymetli ölçüde sınırlarken, kümenin büyümesine Hindistan, Brezilya, Hong Kong, Türkiye ve Vietnam besbelli katkıda bulunmuştur.
BELİRSİZLİKLER VAR
Önümüzdeki periyoda yönelik temel belirsizlik alanları ise, aşı ve virüs varyantları, fiyatlarındaki artış, global enflasyon, ABD faiz oranlarındaki yükselme ve varlık fiyatlarındaki balon olarak görülmektedir. Aşılama sürecine ait daha süratli ilerleme, global ekonomik görünümü iyileştirebilecek bir öge olarak öne çıkarken, aşıların tesirli olmayacağı virüs varyantlarıyla daha uzun periyodik bir salgın riskinin ise global iktisatta keskin bir yavaşlamaya yol açabileceği bedellendirilmektedir.
MALİYETLERDE ARTIŞ
Salgınla birlikte artan dijitalleşmenin ve otomasyonun dönüştürücü tesiri, işgücü piyasasındaki istihdam kaybının telafisi konusunda kuşkular yaratmakta. Bu durum, işgücünün bölümler ortasında tekrar tahsisini gerektirirken, bu dönüşümün fiyatlar üzerinde de önemli olumsuz tesirleri olacağı bedellendirilmektedir. Kimi ülkeler bu yaza kadar yaygın aşılama seviyesine kavuşacak olsa da birden fazla bilhassa düşük gelirli ülkelerin muhtemelen 2022’nin sonuna kadar beklemek zorunda kalacağı anlaşılmaktadır. Ticarete mevzu olan mal fiyatlarında, gerek ekonomik aktivitenin artması gerekse de ticaret faaliyetlerinin hızlanması sonucunda önemli bir artış yaşanmıştır. Emtia fiyatlarındaki artışın öteki nedenleri ortasında yüksek talep, tedarik zincirlerindeki bozulmalar, salgın periyodunda mali genişlemeci siyasetler üzere ögeler gösterilmektedir. Emtia fiyatlarındaki artış yurtiçindeki imalatçı ve ihracatçı firmaların üretim süreçlerinde kullandıkları ithal orta malı maliyetlerinin de artmasına yol açmaktadır. Son periyotta tüketici davranışları salgın ile birlikte değerli ölçüde değişmiştir. Sıhhat eserleri, dijital hizmetler, bağlantı ve mesken ofis ekipmanları üzere dallarda talep artarken, ulaşım ekipmanları, memleketler arası seyahat ve konaklama hizmetleri üzere bölümlerde talep azalmıştır.
AŞI UMUT VERİYOR
Aşı cephesinde kaydedilen gelişmeler; bilhassa mevcut aşıların acil bakım muhtaçlığını önlemedeki aktiflikleri konusunda elde edilen geniş ölçekli datalar ve yeni onay sürecinde olan aşılar ileriye yönelik umut vermektedir. Soğuk zincir düşük sıcaklık depolama şartı gerektirmeyen ve tek dozda muhafaza sağlamaya yönelik iyileştirmeler ve buna uygun yeni aşı onayları operasyonel sıkıntıları azaltarak, tüm dünyanın aşıya daha süratli erişmesini sağlayabilir.
RİSK PRİMİ GERİLEDİ
Salgının birinci şokunun ve önlemlerin ani tesirlerinin piyasalarca anlaşılmasının akabinde, salgının daha sonraki seyrinde aksilikler yaşanmasına karşın CDS (risk primi) düşüş devam etmiştir. 2021 yılı Mayıs ayı prestijiyle birçok gelişmekte olan iktisat CDS gerilemeye devam etmiş ve 100 baz puanın altına inmiştir. Türkiye için ise Aralık 2020 prestijiyle 304 baz puan olarak gerçekleşen kelam konusu prim, 2021 Mart ayında 475 baz puana yükselmiş, 2021 Mayıs ayı sonunda ise 398 puana gerilemiştir.”
Hürriyet
