Borrell, İran ile BMGK’nin 5 daimi üyesi, Almanya ve AB ortasında imzalanan ve “nükleer anlaşma” olarak bilinen Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı’ndan (JCPOA) 2018’de ayrılan ABD’nin, İran’a yönelik yaptırımları geri getirebilecek mekanizmayı kullanacağı konusunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Kuruluna (BMGK) resmi bildirimde bulunması hakkında yazılı açıklama yaptı.
İran’a yaptırımları geri getirme sistemi (snapback) hakkında ABD idaresinin yaptığı açıklamayı “not ettiğini” kaydeden Borrell, “Daha evvel tekraren hatırlattığım üzere ABD, Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı’na (JCPOA) iştirakini 8 Mayıs 2018’de başkanlık genelgesiyle tek taraflı olarak durdurmuş, sonrasında JCPOA ile ilgili faaliyetlere katılmamıştı. Bu nedenle ABD, BM kararında öngörüldüğü formda yaptırımları geri getirme hedefi güden JCPOA iştirakçisi bir ülke olarak düşünülemez.” tabirini kullandı.
İran ile nükleer mutabakatın ortak komitesinin koordinatörü de olan Borrell, şunları belirtti:
“JCPOA’nın herkes tarafından korunması ve tam olarak uygulanmasını sağlamak için mümkün olan her şeyi yapmaya devam edeceğim. JCPOA, bölgesel güvenliğe katkı sağlayarak global silahsızlanma mimarisinin ana ayaklarından biri olmaya devam etmektedir.”
NÜKLEER MUTABAKAT
P5 1 ülkeleri olarak bilinen Çin, Fransa, Rusya, İngiltere, ABD ile Almanya’nın yanı sıra Avrupa Birliği (AB), İran ile 2015’te Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalamıştı. Fakat ABD Lideri Donald Trump’ın vazifeye gelmesinin akabinde Washington muahededen tek taraflı çekilerek, İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Muahedenin başka taraflarından Washington’u durdurmasını isteyen fakat bunda başarılı olamayan İran, Temmuz 2019’da nükleer muahedenin birtakım unsurlarını, 5 Ocak’ta da muahededen kaynaklanan tüm taahhütleri askıya aldığını açıklamıştı. Tahran idaresi, yaptırımların kalkması ve menfaatlerin temin edilmesi halinde tekrar muahedeye dönmeye hazır olduğunu tabir etmişti.
ABD, İRAN’A YÖNELİK BM YAPTIRIMLARINI GERİ GETİRMEK İSTİYOR
BMGK’nin İran’a 13 yıldır uyguladığı ve 18 Ekim’de sona erecek silah ambargosunu yenileme eforu geçen hafta başarısızlıkla sonuçlanan ABD, İran’ın nükleer mutabakat kapsamındaki taahhütlerini askıya almasını münasebet göstererek, kurulun 2231 sayılı kararı ile kaldırılan tüm yaptırımların tekrar uygulanmasına imkan tanıyan mekanizmayı hayata geçireceği tehdidinde bulunmuştu.
İran ile birlikte mutabakatın taraflarından Rusya ve Çin ise ABD’nin İran ile yapılan nükleer mutabakattan 2018’de çekildiğini ve mutabakata taraf olmayan bir ülkenin yaptırımların tekrar devreye sokulmasına imkan veren mekanizmayı hayata geçiremeyeceğini belirtiyor.
Washington tarafından BMGK’ye sunulan ve cuma günü oylanan İran’a yönelik silah ambargosunun uzatılmasını öngören tasarı kabul edilmemişti. Tasarıya, BMGK üyesi 15 ülkeden sadece ABD ile Dominik Cumhuriyeti kabul oyu vermişti.
ABD Lideri Donald Trump, dün Beyaz Saray’da yaptığı basın toplantısında, İran’a yönelik yaptırımlarını geri getirebilecek mekanizmayı kullanacakları konusunda BMGK’nin bilgilendirilmesi için Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya talimat verdiğini açıklamıştı.
Hürriyet
