Dijitalleşen dünyada karşımıza çıkan yeni teknolojiler, esaslı alışkanlıklarımızı değiştirmeye devam ediyor. En çok da bize pratik tahliller sunan yeniliklere ilgi duyuyoruz. Zira vakit hepimiz için çok değerli. Tahminen de sahip olduğumuz en değerli şey ve dinamik dünyada onu en iyi halde pahalandırmak istiyoruz. Hal bu türlü olunca, karşımıza çıkan ‘zaman kazandıran’ yenilikleri ve seçenekleri deneyimleme eğiliminde oluyoruz. Buna en hoş örneklerden biri de sesli kitap uygulamaları. Bu uygulamalar, kullanıcılara binlerce kitabı ceplerinde taşıma ve dilediği vakit, dilediği yerde sesli olarak dinleme imkanı tanıyor. Kitapçıdan alınacak bir ya da iki kitabın ortalama fiyatına yakın bir abonelik bedeli karşılığında, koca bir dijital kütüphaneye erişim imkanı tanıyan bu uygulamalar, bilhassa “vakitsizlikten kitap okuyamıyorum” diyenlerin gözdesi. Fakat kitap okumanın bireye özel bir tecrübe olduğunu savunan kitapseverlerin ve müelliflerin bu uygulamalara çok da sıcak baktığını, desteklediğini söyleyemeyiz. Ortada çok önemli görüş ayrılıkları var. Bilhassa son günlerde, toplumsal medyada yaşanan tartışmalar, bir kere daha hususun gündeme gelmesine ve bir bakıma herkesin eteğindeki taşları dökmesine sebep oldu. Pekala taraflar tam olarak neyi savunuyor?
Sesli kitap uygulamalarını destekleyen kullanıcılar, günlük hayatlarında kitap okumaya ayıracak vakit bulamadığını ve bu uygulamalar sayesinde artık otomobil kullanırken, yemek yaparken, paklık yaparken, yolda yürürken geçen müddetleri en verimli biçimde geçirdiğini söylüyor. Yani bir bakıma, kitap okumak için boş vakit yaratmak yerine, mecburen meyyit vakit olarak geçirilen mühletler, kitap dinleme aktivitesiyle bedellendiriliyor. Aslında bu türlü düşününce kulağa çok hoş geliyor. İçinizden “Kitapseverler bu türlü bir şeye neden reaksiyon göstersin ki?” diye geçiriyorsanız, çabucak toplumsal medyadaki tartışmalardan yola çıkarak mevzuyu bir de onlar tarafından ele alalım.
Sesli kitap uygulamalarına karşı olan küme, “vakitsizliği” bir mazeret olarak görüyor ve kitap okumanın kişisel bir tecrübe olarak kalması gerektiğini savunuyor. Zira bu kümedeki kitapseverlere nazaran okunan tüm metinler, kişinin kendi iç sesiyle, kendi hayal dünyasıyla bütünleşip, farklı imgelerle hafızaya kazınıyor. Metinlerin öteki birinin sesinden dinlenmesi ise içerikteki hissin derinlemesine işlenmesinin ve tahminen de birkaç kere altı çizilerek, başa dönülerek, durup düşünülerek sindirilecek kısımların bir kulaktan girip başkasından çıkmasına sebep oluyor.
Bu türlü düşününce iki tarafın da kendince haklı münasebetleri olduğunu söyleyebiliriz elbette. Lakin benim bu tartışmaları takip ederken merak ettiğim diğer bir bahis oldu. Türkiye’de bu uygulamaların ne kadar ilgi gördüğünü merak ettim ve küçük bir araştırma yaptım. İsveç merkezli sesli kitap uygulaması Storytel’in paylaştığı rapora nazaran, yalnızca geçen yıl, Türkiye’de 4 milyon 54 bin 400 saat sesli kitap dinlenmiş. Dijitalleşmeyi iliklerimize kadar hissettiğimiz 2020 yılının sonunda bu müddetin çok daha fazla olacağını ön görmek çok da sıkıntı değil. En çok okunanlar listesinde de Harry Potter Serisi, Sapiens, Bir Ömür Nasıl Yaşanır, Ustalık Gerektiren Başa Takmama Sanatı, Kürk Mantolu Madonna, Serenad, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Homo Deus, İçimizdeki Şeytan kitapları birinci sıralarda yer alıyor.
Pekala, yazımı bitirmeden ben de size sormuş olayım; şu an okuduğunuz yazıyı Hürriyet’in basılı gazetesinde okumuş olsaydınız okuma tecrübenizde değişen ne olurdu? Yanıtlarınızı yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Şinasi Furkan AVCI
twitter.com/snsfrknvc
Hürriyet
