Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle kısıtlı iştirakle gerçekleşen aktiflikte konuşan Inzko, barışın, Bosna Hersek’e 30’dan çok denemenin akabinde lakin Dayton Mutabakatı ile geldiğini anımsatarak, “Barışın kıymetini Üst Karabağ örneğinde, Orta Doğu’da, Keşmir’de yaşanan çatışmalarda anlıyoruz.” diye konuştu.
Dayton’un iki sonucu bulunduğuna dikkati çeken Inzko, bunlardan birinin barış oburunun ise karmaşık siyasi yapısına karşın ayakta kalmayı başaran Bosna Hersek olduğunu vurguladı.
Turkovic de Dayton Barış Muahedesi’nin Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan en büyük trajediyi sonlandırdığını ve Bosna Hersek’i yok olmaktan kurtardığını belirterek, “Bosna Hersek, bugün güç bir geçmiş ve iyi bir gelecek dönemecinde bulunuyor. Entegrasyon sürecimizde bize dayanak olan dost ülkelere ve Bosna Hersek’in var olmasına katkı sağlayanlara teşekkür ediyorum.” dedi.
AB Delegasyon Şefi Sattler ise barışın, savaşın sonundan, silahları susturmaktan daha fazlası olması gerektiğine işaret ederek, Bosna Hersek halkının korkusuz ve kaygısız bir hayatı hak ettiğini vurguladı.
“DAYTON BARIŞ MUTABAKATI SON DEĞİŞ BAŞLANGIÇTIR”
Programa görüntü ileti gönderen eski ABD Lideri Bill Clinton, barış muahedesinin ehemmiyetine dikkati çekerek, “Bosna Hersek’teki savaşın sonlandırılmasının o kadar vakit almasına ve Srebrenitsa Soykırımı’nın gerçekleşmesine mahzur olamayışımıza hala çok üzülüyorum. Barış muahedesi imzalandığında bunun bir son değil bir başlangıç olduğunu biliyorduk. Çünkü barış gün be gün inşa edilmesi gereken bir süreci temsil etmektedir.” tabirlerini kullandı.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de bildirisinde, barışın sağlanması, sürdürülebilir kalkınma ve insan hakları için sarf edilen gayretin iki katına muhtaçlık duyulduğunun altını çizerek, “Barış üzerine heyeti bir gelecek inşa etmek istiyorsanız gereksiniminiz olan şey geçmişle yüzleşmektir. Savaş devrinde ağır hataların işlendiğini kabul etmeliyiz. Bu kabahatler asla unutulmamalı, hataları işleyenlerin ideolojileri ise asla yüceltilmemelidir.” biçiminde konuştu.
Savaşın açtığı yaraların hala kabuk bağlamadığını lisana getiren AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise “Bosna Hersek’in geleceği AB’dir. Bu maksadın gerçekleştirilebilmesi için ülkedeki önderlerin üzerlerine düşen misyonu yerine getirmeleri gerekiyor. Barış mutabakatının 25. yılını, Dayton’dan Brüksel’e bir dönüm noktası olarak değerlendirelim.” dedi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de iletisinde, NATO’nun savaşan tarafların masaya oturmasında değerli bir rol üstlendiğini kaydederek, “Bosna Hersek, bugün dünyada güvenliğin sağlanmasına katkıda bulunan ülkelerden biri haline geldi. Bu büyük bir muvaffakiyet. NATO Bosna Hersek’i desteklemeye devam edecek.” diye konuştu.
KARŞILIKLI MÜSAMAHA VURGUSU YAPILDI
Programa Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Devir Lideri sıfatıyla görüntü ileti gönderen Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ise Bosna Hersek halkının karşılıklı hürmet ve müsamaha sayesinde hayatta kalmayı başardığını tabir ederek, uzun vadeli ve kapsamlı bir barışın, uzun bir süreç olduğunu ve gelecekte atılabilecek adımların kıymetlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
OHR’de iki yıl vazife yapan İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de Bosna Hersek’in kendisi için farklı bir değere sahip olduğunu hatırlatarak, “Bosna Hersek’in, gençlere göç etmekten öbür bir alternatif sağlaması, inançlı bir hayat sunması gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander Van Der Bellen, ülkesinin Batı Balkanlar’da barıştan yana olduğunu anımsatarak, “Avusturya, Dayton Barış Muahedesi’nin uygulanmasına büyük katkı sağladı. Bu program, barış ve istikrarın ne kadar pahalı olduğunu bir sefer daha düşünmemiz için hoş bir fırsat.” biçiminde konuştu.
FİLARMONİ ORKESTRASI MOZART’IN YAPITINI ÇALDI
Program kapsamında Vijecnica Kütüphanesine Bosna Hersek bayrağı yansıtılırken, Saraybosna Filarmoni Orkestrası da mutabakatın 25. yılı münasebetiyle, sembolik olarak Wolfgang Amadeus Mozart’ın Senfoni No. 25 yapıtını seslendirdi.
NE OLMUŞTU ?
Bosna Hersek’te 1992-1995 yıllarında yaşanan ve binlerce suçsuz sivilin hayatını yitirdiği kanlı savaş, ABD’nin Ohio eyaletindeki Dayton kentinde bulunan Wright-Paterson Hava Üssü’nde 21 Kasım 1995’te paraf edilen ve 14 Aralık 1995’te Fransa’nın başşehri Paris’te Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Aliya İzetbegoviç, Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tudjman tarafından imzalanan Dayton Barış Muahedesi ile son bulmuştu.
Hürriyet
